واریس چیست و چه علائمی دارد؟ درون ورید (سیاهرگ) های پا، دریچه هایی وجود دارد که به حرکت جریان خون به سمت قلب کمک می کنند. وقتی دیواره وریدها (سیاهرگ ها) ضعیف می شود و این دریچه ها به خوبی کار نمی کنند، خون به درون وریدها باز می گردد.
هر شرایطی که به پاها یا شکم فشار وارد کند می تواند موجب بروز رگ های واریسی شود. نمونه هایی از این شرایط عبارتند از:
- بارداری
- یبوست
- در موارد نادر تومورها
مورد دیگری که می توان به آن اشاره کرد، نارسایی وریدی مزمن می باشد که در آن پوست نمی تواند اکسیژن، مواد مغذی و مواد زائد را به طور صحیح به وسیله خون مبادله کند، زیرا جریان خون به اندازه کافی قوی نیست.
این اتفاق باعث ایجاد برآمدگی های آبی و بنفش رنگی می شود که بر روی پاها، ساق پا و یا مچ پاهای خود می بینید. روش های متعددی می توانند به درمان رگ های واریسی کمک کنند، اما این رگ ها ممکن است دوباره ظاهر شوند. در ادامه مطلب، در رابطه با واریس و علائم واریس و دیگر موارد آن توضیح خواهیم داد.
رگ های واریسی، چه رگ هایی هستند؟
رگ های واریسی، رگ های خونی متورم، برآمده و در هم پیچیده ای هستند که دقیقا زیر سطح پوست قرار دارند. این رگ ها آبی یا بنفش رنگ بوده و معمولا بر روی پاها، ساق پا و یا مچ پاها ظاهر می شوند. رگ های واریسی می توانند دردناک و یا خارش دار باشند. رگ های عنکبوتی، که ممکن است در اطراف رگ های واریسی وجود داشته باشند، خطوط قرمز یا بنفش رنگ کوچک تری هستند که نزدیک به سطح پوست ظاهر می شوند.
اگرچه رگ های واریسی ممکن است ناخوشایند و ناراحت کننده باشند، اما برای بیشتر افراد خطرناک نیستند. در برخی موارد، رگ های واریسی شدید، می توانند منجر به مشکلات جدی مانند تشکیل لخته خون شوند. برخی درمان های خانگی به بهبود علائم رگ های واریسی شما کمک می کنند. در غیر این صورت، پزشک می تواند با استفاده از روش هایی مانند اسکلروتراپی، لیزر درمانی، جراحی و… آن ها را درمان کند.
بارداری و رگ های واریسی
افرادی که توانایی بارداری دارند، در دوران بارداری نسبت به مواقع دیگر در زندگی خود بیشتر ممکن است دچار رگ های واریسی شوند. افراد باردار در بدن خود خون بیشتری دارند، در نتیجه فشار بیشتری به سیستم گردش خون آنها وارد می شود. علاوه بر این، تغییر در سطح هورمون ها می تواند منجر به شل شدن دیواره ی رگ های خونی شود.
هر دوی این عوامل احتمال ابتلا به رگ های واریسی را افزایش می دهند. زمانی که رحم رشد می کند، فشار بیشتری به رگهای ناحیه لگن وارد می شود. در اکثر موارد، رگ های واریسی بعد از اتمام بارداری از بین می روند. البته همیشه اینطور نیست و گاهی اوقات حتی پس از بهبود رگ های واریسی ممکن است تعدادی از آنها هنوز قابل رؤیت باشند.
چه افرادی در معرض ابتلا به رگ های واریسی قرار دارند؟
هرکسی ممکن است به این عارضه دچار شود، اما عوامل خاصی می توانند احتمال ابتلا به رگ های واریسی را افزایش دهند. از جمله:
- سن: با بالا رفتن سن، دیواره ها و دریچه های عروق، عملکرد سابق خود را ندارد. همچنین، رگ ها انعطاف پذیری خود را از دست می دهند و سفت می شوند.
- جنسیت: هورمون های زنانه می توانند باعث منبسط شدن دیواره وریدها شوند. زنانی که باردار هستند، قرص های ضدبارداری مصرف می کنند و یا یائسه شده اند، به دلیل تغییرات هورمونی، بیشتر در معرض ابتلا به رگ های واریسی قرار دارند.
- سابقه ی خانوادگی: این عارضه می تواند ارثی باشد.
- سبک زندگی: ایستادن یا نشستن طولانی مدت، گردش خون را کاهش می دهد. پوشیدن لباس های تنگ (مانند شلوار یا کمربندهای تنگ) نیز می تواند جریان خون را کاهش دهد.
- وضعیت سلامت کلی بدن: بیماری های خاصی مانند یبوست شدید یا برخی تومورها، فشار درون رگ ها را افزایش می دهند.
- مصرف تنباکو: افرادی که سیگار می کشند، بیشتر در معرض ابتلا به رگ های واریسی قرار دارند.
- وزن: اضافه وزن، فشار زیادی به رگ های خونی وارد می کند. در نتیجه، احتمال ابتلا به رگ های واریسی بیشتر می شود.
علائم واریس
در رابطه با واریس و علائم آن، باید گفت که شناخته شده ترین علائم واریس، بروز رگ های در هم پیچیده آبی یا بنفش رنگ زیر سطح پوست می باشد. علائم دیگر عبارتند از:
- رگ های برآمده: رگ های در هم پیچیده، متورم و طناب مانندی که اغلب آبی یا بنفش رنگ هستند. این رگ ها دقیقا زیر سطح پوست پاها، ساق پا و مچ پا دیده می شوند. این رگ ها می توانند به صورت دسته ای نیز ایجاد شوند. همچنین ممکن است خطوط ریز آبی یا قرمز رنگ (رگ های عنکبوتی) نیز در نزدیکی آن ها ظاهر شود.
- سنگینی پاها: ممکن است در عضلات پاها (به خصوص بعد از فعالیت فیزیکی) احساس خستگی یا سنگینی ایجاد شود.
- خارش: از جمله علائم واریس خارش پا است. نواحی اطراف رگ های واریسی ممکن است دچار خارش شود.
- درد: پاها و به خصوص پشت زانوها، ممکن است دچار درد یا التهاب شوند. همچنین ممکن است گرفتگی عضلانی را نیز تجربه کنید.
- تورم: پاها، ساق پا و مچ پا ممکن است متورم شوند و گز گز کنند.
- زخم شدن و تغییر رنگ پوست: رگ های واریسی در صورت عدم درمان، ممکن است باعث ایجاد لکه های قهوه ای رنگ بر روی پوست شوند. رگ های واریسی شدید، می توانند بر روی پوست زخم های وریدی نیز ایجاد کنند.
- احساس سنگینی در پاها به ویژه بعد از ورزش یا در زمان خواب
- یک آسیب جزئی به ناحیه آسیب دیده ممکن است منجر به خونریزی طولانی تر از حد طبیعی شود.
- لیپودرماتواسکلروز شرایطی ست که در آن چربی مچ پا سفت می شود و منجر به جمع شدن پوست می شود.
- تلانژکتازی در پای آسیب دیده (رگ های عنکبوتی)
- اگزمای وریدی یا درماتیت استازیس که در آن پوست ناحیه آسیب دیده، قرمز، خشک و یا خارش دار می شود.
- گرفتگی پا که به هنگام ایستادن ناگهانی رخ می دهد.
- سندرم پای بی قرار
- آتروفی بلانچ که در آن لک های سفید نامنظم در مچ پا ظاهر می شوند که شبیه به جای زخم هستند.
علت رگ های واریسی چیست؟
رگ های واریسی زمانی به وجود می آیند که دیواره رگ ها ضعیف شود. وقتی فشار خون در رگ ها افزایش پیدا می کند، دیواره های ضعیف شده، باعث بزرگتر شدن رگ ها می شوند. به دنبال این اتفاق، دریچه های درون رگ ها دیگر نمی توانند عملکرد طبیعی خود را انجام دهند. در نتیجه، جریان خون آهسته، به درون رگ ها بر می گردد یا درون رگ ها جمع می شود و به این ترتیب، باعث تورم، برآمدگی و پیچ خوردن رگ ها می شود.
ضعیف شدن دیواره ها و دریچه های درون رگ ها، به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. از جمله:
- هورمون ها
- بالا رفتن سن
- اضافه وزن
- پوشیدن لباس های تنگ
- افزایش فشار درون رگ ها به علت ایستادن های طولانی مدت
تشخیص رگ های واریسی چگونه انجام می شود؟
رگ های واریسی نزدیک به سطح پوست هستند و به راحتی دیده می شوند. پزشکان می توانند آن ها را در کلینیک واریس و با انجام یک معاینه فیزیکی تشخیص دهند. پزشک، ابتدا رگ های واریسی را لمس می کند و آن ها را در حالی ایستاده یا نشسته اید، بررسی می کند. برای مشاهده دقیق تر رگ ها و بررسی سایر مشکلات شما، پزشک ممکن است انجام سونوگرافی را نیز توصیه کند.
سونوگرافی، یک روش بدون درد و ایمن است، که در آن از امواج صوتی برای عکسبرداری از بافت های درون بدن استفاده می شود. سونوگرافی، لخته های خون و نحوه عملکرد دریچه های درون رگ ها را نشان می دهد.
درمان رگ های واریسی چیست؟
اگرچه هیچ روش قطعی برای درمان رگ های واریسی وجود ندارد، اما برخی از درمان ها، به بهبود ظاهر رگ های واریسی و کاهش درد و ناراحتی ناشی از آن ها کمک می کنند. از جمله:
- بالا بردن پاها: برای افزایش خونرسانی و کاهش فشار در وریدها، شما باید چند بار در روز، پاهای خود را بالا ببرید. (بالاتر از سطح بدن)
- جوراب های واریس: جوراب های فشرده سازی، رگ ها را تحت فشار قرار می دهند و به کاهش درد و ناراحتی پاها کمک می کنند. فشار وارد شده، از اتساع رگ ها جلوگیری می کند و جریان خون را بهبود می بخشد.
- تزریق درمانی (اسکلروتراپی): در اسکلروتراپی، پزشک یک محلول دارویی را مستقیما به درون رگ های واریسی تزریق می کند. این محلول باعث چسبیدن دیواره رگ ها به هم و در نتیجه، بسته شدن آن ها می شود. در نهایت، رگ های واریسی به بافت اسکار تبدیل می شوند و بعد از چند هفته از بین می روند. این روش، یک درمان موثر برای از بین بردن رگ های واریسی است.
- لیزر درمانی: درمان واریس با لیزر، یک روش کم تهاجم است که به آن ابلیشن حرارتی درون وریدی نیز گفته می شود. در این روش، پزشک از یک کاتتر (لوله ی نازک و بلند) و اشعه لیزر برای سوزاندن و بستن رگ های آسیب دیده استفاده می کند.
- جراحی: این روش که به آن لیگاسیون و استریپینگ (بستن و بریدن) نیز گفته می شود، فقط برای درمان موارد شدید رگ های واریسی کاربرد دارد. این روش شامل بستن رگ ها (برای جلوگیری از تجمع خون در رگ ها) و همچنین برداشتن رگ های آسیب دیده (برای جلوگیری از بروز مجدد رگ های واریسی) می باشد.
چه کسی ممکن است به این شرایط دچار شود؟
رگ های واریسی در زنان شایع تر هستند. همچنین، افراد با بالاتر رفتن سن بیشتر ممکن است به آن دچار شوند. این رگ ها ممکن است ژنتیکی باشند. یعنی اگر مادر یا خواهر شما به آن مبتلاست، شما نیز ممکن است به آن دچار شوید. شرایطی که به پاها فشار وارد می کنند مانند اضافه وزن یا ایستادن به مدت طولانی بدون ورزش کردن نیز می تواند منجر به بروز رگ های واریسی شود. گاهی اوقات زنان باردار نیز ممکن است دچار رگ های واریسی شوند.
اگر یکی از اطرافیان شما رگ واریسی دارد، واقعاً مشکل بزرگی نیست. این رگ ها، معمولاً بدون خطر هستند. اما افرادی که مشکلاتی مانند درد دارند گاهی اوقات برای از بین بردن رگ های واریسی باید به پزشک مراجعه کنند. یکی از روش هایی که پزشکان برای خلاص شدن از رگ های واریسی می توانند انجام دهند، استفاده از لیزر و یا روشی به نام اسکلروتراپی است. در روش اسکلروتراپی، پزشک مایعاتی را به درون رگ تزریق می کند و باعث از بین بردن آنها می شود. هر دوی این روشها کاملاً رایج هستند.
خوشبختانه، شما می توانید با انجام اقدامات خاصی از بروز رگ های واریسی در سن بالاتر جلوگیری کنید. در ابتدا شما می توانید با ورزش منظم خون خود را به گردش درآورید. تناسب اندام نیز می تواند به جلوگیری از رگ های واریسی کمک کند. همچنین از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید و فشار زیادی به پاهای خود وارد نکنید.
آیا رگ های واریسی خطرناک هستند؟
با اینکه در برخی از موارد رگ های واریسی فقط ظاهری ناخوشایند دارند، در صورت درمان نشدن می توانند خطرناک باشند. اگر فرد تحت درمان صحیح قرار نگیرد، رگ های واریسی می توانند از گردش خون صحیح جلوگیری کنند. این شرایط می تواند منجر به تشکیل لخته های خونی و همچنین شرایط خطرناکی مانند ترومبوز ورید عمقی شود. علاوه بر این، اگر رگ های واریسی درمان نشوند، ممکن است بترکند. این مشکل، یک شرایط اورژانسی پزشکی می باشد.
آیا رگ های واریسی دردناک هستند؟
در اکثر مواقع، رگ های واریسی دردی ندارند، اما رگ ها ممکن است درهم پیچیده، متورم و برجسته به نظر برسند و به رنگ آبی و یا بنفش تیره باشند.
عوارض ناشی از درمان رگ های واریسی چیست؟
حدودا نیمی از افرادی که جراحی استریپینگ و یا ابلیشن درون وریدی را انجام می دهند، بعد از پنج سال مجددا دچار رگ های واریسی می شوند.
عوارض احتمالی روش های درمانی، می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اسکار (جای زخم)
- سوختگی پوست
- عفونت
- آسیب به عصب
- ترومبوز ورید عمقی یا DVT (تشکیل لخته خون در یکی از ورید های عمقی بدن)
اسکلروتراپی نیز می تواند برخی عوارض جانبی را ایجاد کند. از جمله:
- قرمزی یا کبودی پوست (به مدت چند روز) در محل تزریق
- بروز لکه های قهوه ای رنگ روی پوست (به مدت چند ماه) در محل ورود سوزن
- احساس وجود یک توده یا سفت شدن پوست (به مدت چند ماه)
بعد از اسکلروتراپی، ممکن است رگ های واریسی دوباره ظاهر شوند که در این صورت، مجددا نیاز به درمان دارند.
چگونه می توان از ابتلا به رگ های واریسی پیشگیری نمود؟
رگ های واریسی ممکن است قابل پیشگیری نباشند. اما می توانید با داشتن یک سبک زندگی سالم و فعال، احتمال ابتلا به آن را کاهش دهید. پزشکان برای پیشگیری و درمان رگ های واریسی، اقدامات متعددی را توصیه می کنند.
به صدای بدن خود گوش کنید. رگ های واریسی و عنکبوتی معمولاً یک دغدغه زیبایی محسوب می شوند. گرچه، می توانند منجر به عوارض جدی تری مانند خستگی، گرفتگی شبانه، ورم پا یا خارش در اطراف رگ ها شوند. در صورت تجربه یکی از این علائم، برای کمک بیشتر به متخصص پوست مراجعه کنید.
به عنوان مثال:
- از ایستادن های طولانی مدت خودداری کنید: برای بهبود گردش خون، مرتبا بدن خود را کشش دهید و در اطراف کمی قدم بزنید، به خصوص اگر شغل شما مستلزم سر پا ایستادن های طولانی مدت است.
- پاهای خود را بالا ببرید: پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. این کار به بهبود خونرسانی به قلب کمک می کند.
- داشتن وزن سالم: اضافه وزن خود را کاهش دهید و به وزن سالم برسید. به این ترتیب، فشار درون رگ های خونی کمتر می شود.
- از استعمال دخانیات خودداری کنید: سیگار کشیدن به رگ های خونی آسیب می رساند، خونرسانی را کاهش می دهد و باعث مشکلات و بیماری های زیادی می شود.
- فعالیت بدنی داشته باشید: برای بهبود گردش خون، به طور مکرر تحرک داشته باشید و از یک جا نشستن های طولانی مدت خودداری کنید.
- از جوراب های فشرده سازی استفاده کنید: این جوراب ها، رگ ها را فشرده می کنند و به بهبود گردش خون کمک می کنند. به این ترتیب می توانند از بدتر شدن رگ های واریسی جلوگیری کنند.
- لباس های مناسب بپوشید: برای تقویت جریان خون، از پوشید لباس ها و کمربندهای تنگ خودداری کنید.
- فعال بمانید. فعالیت هایی مانند راه رفتن، دوچرخه سواری و شنا کردن می توانند به گردش خون در پاها کمک کنند و فشار و تجمع خون را کاهش دهند.
- یک وزن سالم را حفظ کنید. کاهش وزن بدن، می تواند فشار اضافی به پاها را از بین ببرد.
- جوراب های فشاری بپوشید. این جوراب ها باعث می شوند که فشار به طور مساوی در پاها توزیع شود و خون بتواند آزادانه به سمت قلب هدایت شود. گرچه، باید مراقب باشید که گردش خون را محدود نکنید.
عوارض ناشی از رگ های واریسی چیست؟
رگ های واریسی در صورت عدم درمان، می توانند باعث مشکلاتی مانند ایجاد زخم (زخم های باز)، خونریزی و تغییر رنگ پوست شوند. رگ های واریسی شدید، می تواند یکی از علائم نارسایی مزمن وریدی باشد. این عارضه، توانایی وریدها برای هدایت جریان خون به سمت قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به رگ های واریسی، ممکن است بیشتر در معرض تشکیل لخته خون باشند. در صورت ابتلا به رگ های واریسی، حتما به پزشک مراجعه کنید.
پزشک وضعیت شما را بررسی می کند و تحت نظر قرار می دهد تا از بروز اختلالات انعقادی پیشگیری شود. مانند:
- ترومبوفلبیت سطحی: لخته های خون ممکن است درون رگ های واریسی تشکیل شوند و بیماری به نام ترومبوز ورید سطحی یا ترومبوفلبیت سطحی ایجاد کنند.
- ترومبوز ورید عمقی (DVT): این عارضه ناشی از تشکیل لخته خون در یکی از ورید های عمقی بدن می باشد. افراد مبتلا به رگ های واریسی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- آمبولی ریه (PE): لخته خون تشکیل شده در بدن (معمولا به دلیل ترومبوز ورید عمقی) می تواند از طریق جریان خون حرکت کند و به ریه ها برود. این لخته ممکن است در یکی از سرخرگ های ریوی گیر کند و باعث آمبولی ریه شود. آمبولی ریه یک بیماری تهدید کننده حیات است و باید فورا درمان شود.
انورمحمدی
جمعه ۲۰ اسفند ۰( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
