EKG یا نوار قلب، یکی از آسان ترین آزمایشات پزشکی برای تشخیص مشکلات قلبی است. تست نوار قلب فقط چند دقیقه طول می کشد و هیچ دردی ایجاد نمی کند. این آزمایش، اطلاعاتی در مورد حمله ی قلبی، نارسایی یا آسیب قلبی در اختیار پزشک قرار می دهد و همچنین ریتم غیرطبیعی قلب و نحوه عملکرد ضربان ساز را به پزشک نشان می دهد. در ادامه مطلب در رابطه با نوار قلب، خواندن نوار قلب، انواع دستگاه نوار قلب و موارد مرتبط با آن ها، توضیح بیشتری خواهیم داد.
الکترکاردیوگرام چیست؟
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (EKG یا ECG) از الکترودهایی که به طور موقت روی قفسه سینه و اندام های شما متصل می شوند برای بررسی، ردیابی و ثبت فعالیت الکتریکی قلب استفاده می کند. یک کامپیوتر، این اطلاعات را به الگوی موج تبدیل می کند تا پزشک بتواند آنها را تفسیر کند. این روش، یک آزمایش سریع و غیر تهاجمی است که هیچ آسیبی به بیمار وارد نمی کند. شما می توانید نوار قلب را در حالت درازکش یا استراحت و یا در حین ورزش به عنوان بخشی از روند آزمایش استرس، انجام دهید.
انواع دستگاه های نوار قلب
از آنجا که نوار قلب معمول، فعالیت الکتریکی قلب را برای مدت بسیار کوتاهی ردیابی می کند، احتمالاً ضربان قلب های نامنظمی را که هر از گاهی اتفاق می افتند، نمی تواند نشان دهد. این موضوع مثل این می ماند که کامپیوتر شما مشکل خاصی داشته باشد ولی وقتی تعمیرکار می آید، بدون نقص به نظر برسد. برای شناسایی این نوع مشکلات، پزشک می تواند آزمایشات زیر را انجام دهد:
مانیتور هولتور: شما باید این دستگاه را به مدت 24 تا 48 ساعت بپوشید تا فعالیت الکتریکی قلب شما در آن بازه زمانی، به طور مداوم ثبت شود.
ایونت مانیتور یا ثبت کننده اتفاقات الکتریکی قلب: ایونت مانیتور یک دستگاه قابل حمل است که شما باید آن را به مدت یک هفته یا بیشتر بپوشید در و زمانی که علائم را احساس می کنید، کافی است برای شروع ثبت اتفاقات قلبی، دکمه آن را فشار دهید.
خواندن نوار قلب به چه صورت است؟
سیستم طبیعی ضربان ساز قلب، هر ضربان را از یک گره سینوسی دهلیزی شروع می کند و یک سیگنال الکتریکی ایجاد می کند. نوار قلب این سیگنال را دریافت می کند و در حین انقباض و انبساط قلب با هر ضربان، تأثیر آن بر قلب را بررسی می کند. پزشک میزان فعالیت الکتریکی قلب، قدرت آن و فاصله زمانی بین سیگنال های الکتریکی را بررسی می کند.
- حفره های فوقانی قلب (دهلیزها) که ضربان قلب شما از آنجا شروع می شود، اولین موج یا “موج P” را ایجاد می کنند.
- حفره های زیرین قلب (بطن ها) موج بعدی به نام کمپلکس QRS را ایجاد می کنند.
- موج سوم، یا “موج T”، قلب شما در حال استراحت یا ریکاوری بعد از ضربان زدن را نشان می دهد.
تفاوت EKG با ECG در چیست؟
هردو اصطلاح، به معنای الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب هستند. EKG از واژه آلمانی می آید که از “K” به جای “C” استفاده می کند. گرچه، این آزمایش با اکوکاردیوگرام فرق دارد. اکوکاردیوگرافی همان سونوگرافی قلب است که تصاویری از قلب در حال ضربان ایجاد می کند.
چه زمانی از نوار قلب (EKG) استفاده می شود؟
پزشک در موارد زیر از EKG استفاده می کند:
- ضربان قلب شما را بررسی می کند تا تشخیص دهد که ضربان قلب طبیعی است یا دچار آریتمی قلبی (ضربان قلب نامنظم) شده اید.
- جریان خون ضعیف به عضله ی قلب (ایسکمی) براثر بیماری شریان کرونری را تشخیص می دهد.
- حمله ی قلبی را تشخیص می دهد.
- ناهنجاری های قلب از جمله بزرگ شدن دهلیز قلب و فعالیت الکتریکی غیرطبیعی را تشخیص می دهد.
- آسیب یا نارسایی قلبی را تشخیص می دهد.
- از آمادگی شما برای جراحی پیش رو اطمینان حاصل می کند.
همچنین نحوه عملکرد قلب شما در شرایط زیر را بررسی می کند:
- زمانی که از یک ضربان ساز استفاده می کنید.
- وقتی که مصرف دارو برای بیماری قلبی را شروع کرده اید.
- یک حمله قلبی را تجربه کرده اید.
پزشک ممکن است به دلیل وجود علائم زیر، به شما توصیه کند، آزمایش نوار قلب را انجام دهید:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- خستگی
- سرگیجه
- یک پرش در ضربان قلب شما
- ضربان قلب سریع
چه کسی تست نوار قلب را از شما می گیرد؟
معمولاً پزشکی که تخصص قلب دارد (متخصص قلب)، آزمایش نوار قلب را توصیه می کند یا انجام می دهد. اما پزشکان دیگر نیز می توانند این آزمایش را از شما بگیرند، مخصوصاً اگر در آمبولانس یا مرکز فوریت های پزشکی هستید. همچنین می توانید آزمایش قلب را در مطب پزشک، بیمارستان یا در تجهیزات سرپایی انجام دهید.
عملکرد نوار قلب به چه صورت است؟
پزشک، الکترودها یا سنسورها را به قفسه سینه، پاها و پازوهای شما وصل می کند و به این ترتیب اطلاعات از طریق سیم ها به یک کامپیوتر ارسال می شوند. سپس کامپیوتر با استفاده از این داده ها یک نمودار ایجاد می کند. این نمودار فعالیت الکتریکی قلب شما را نشان می دهد.
چگونه برای یک آزمایش نوار قلب آماده شوم؟
قبل از نوار قلب، شما می توانید مطابق معمول هرچیزی می خواهید بخورید یا بنوشید. گرچه، قبل از لباس پوشیدن در روز آزمایش نوار قلب، باید نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- در روز آزمایش، از کرم های پوستی چرب و روغنی استفاده نکنید. این کرم ها در کار الکترودها تداخل ایجاد می کنند و باعث می شوند تماس خوبی با پوست شما نداشته باشند.
- از جوراب بلند استفاده نکنید، زیرا الکترودها باید مستقیم روی پاهای شما قرار داده شوند.
- لباسی بپوشید که برای قرار دادن لیدهای نوار قلب روی قفسه سینه، بتوانید آن را به راحتی خارج کنید.
در طول آزمایش نوار قلب چه انتظاری باید داشته باشیم؟
برای یک نوار قلب در حال استراحت، باید دراز بکشید و آرام باشید. در این هنگام کامپیوتر تصویری از تکانه های الکتریکی قلب شما را روی کاغذ گراف ایجاد می کند. اگر می خواهید تست استرس انجام دهید، باید در طول آزمایش روی تردمیل راه بروید. تا زمانی که آزمایش نوار قلب در حال انجام است، الکترودها روی پوست باقی می مانند. زمانی که الکترودها با کامپیوتر در ارتباط هستند، شما هیچ چیز متفاوتی را احساس نخواهید کرد.
پس از یک آزمایش الکتروکاردیوگرافی چه انتظاری می رود؟
پزشک تمام الکترودهای چسبی را خارج می کند و شما می توانید فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرید.
خطرات احتمالی نوار قلب چه مواردی هستند؟
نوار قلب، یک آزمایش کم خطر است. این آزمایش از هیچ اشعه ای استفاده نمی کند و خطر برق گرفتگی وجود ندارد. فقط ممکن است در زمان خارج کردن چسبهای متصل شده به سنسورها، مقداری ناراحتی احساس کنید.
چه نوع نتایجی از این آزمایش به دست می آید و نتایج به چه معنا هستند؟
نتایج نوار قلب ممکن است موارد زیر را نشان دهند:
- ضربان قلب نامنظم، بسیار سریع یا بسیار آهسته
- حمله قلبی (در زمان گذشته یا حال)
- دیواره های قلبی ضخیم شده (کاردیومیوپاتی) یا کشیده شده (آنوریسم)
- نرسیدن خون کافی به قلب
- نارسایی قلبی
چه زمانی می توانم از نتایج آزمایش باخبر شوم؟
اگر پزشک بتواند نتایج آزمایش نوار قلب را به سرعت بررسی کند، می تواند بلافاصله بعد از آزمایش با شما صحبت کند. این مورد در موقعیت های اورژانسی که شما نیاز فوری به درمان دارید، صدق می کند. گرچه، اگر آزمایش نوار قلب شما به صورت یک برنامه ی روتین انجام می شود یا بخشی از مجموعه آزمایشات پیش از جراحی های غیرقلبی است، ممکن است چند روز بعد نتیجه آزمایشات به دست شما برسد. پزشک نتیجه آزمایشات نوار قلب شما را در یک فایل ذخیره می کند تا آنها را با نوار قلب های بعدی مقایسه کند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
در موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- از آزمایش نوار قلب شما چند روز گذشته و شما خبری از آنها نشنیده اید.
- علائم شما نسبت به قبل از آزمایش نوار قلب بدتر شده اند.
- برای شما در مورد اقدامات بعد از تشخیص، سؤالاتی پیش آمده است.
سخن پایانی
نوار قلب، یک آزمایش سریع و بدون درد است که پزشک می تواند از آن برای بررسی ضربان قلب و ارزیابی قلب شما استفاده کند. اطلاعات حاصل از نوار قلب، به پزشک کمک می کنند بهترین درمان برای شما را انتخاب کند. تمام دستورات پزشک را دنبال کنید و داروهای تجویز شده را به طور منظم مصرف کنید.