رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی، رگ های متورم و پیچ خورده ای هستند که معمولاً روی پاها ظاهر می شوند، اما می توانند در نقاط دیگری همچون لگن نیز ظاهر شوند. زنان بیشتر از مردان، در معرض ابتلا به رگ های های واریسی و همینطور رگ های عنکبوتی هستند. عوامل مختلفی می توانند احتمال ابتلا به رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی را افزایش دهند.
برخی از این عوامل عبارتند از: بارداری، افزایش سن (هر چه سن بالاتر رود، احتمال ابتلا به رگ های واریسی نیز بیشتر خواهد شد) و همینطور چاقی. رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی اغلب و نه همیشه، بدون درد هستند و معمولاً مشکلاتی را برای سلامتی ایجاد نمی کنند. اما اگر این رگ ها باعث ظهور علائمی شدند و یا اینکه اگر شما تصمیم به درمان آن ها گرفتید، حتما با پزشک خود در مورد گزینه های درمانی پیش روی خود، صحبت کنید.
واریس چیست؟
رگ های واریسی در واقع، رگ های پیچ خورده ای هستند که می توانند آبی، قرمز یا حتی همرنگ پوست نیز باشند. رگ های واریسی بزرگتر ممکن است طناب مانند به نظر برسند و حتی باعث ایجاد برآمدگی روی پوست شوند. رگ های واریسی اغلب روی ران ها، پشت پاها، جلوی ساق پاها، داخل پاها و یا حتی گاهی در نزدیکی مچ پاها نیز قرار دارند. در دوران بارداری، رگ های واریسی همچنین ممکن است در اطراف قسمت داخلی ران، ناحیه تحتانی لگن و حتی باسن نیز ایجاد شوند.
رگ های عنکبوتی چه هستند؟
رگ های عنکبوتی یا رگ های نخی، کوچکتر از رگ های واریسی هستند و معمولا هم قرمز رنگ هستند. گاهی نیز ممکن است این رگ ها، شبیه شاخه های درخت یا تار عنکبوت به نظر برسند. رگ های عنکبوتی معمولاً در زیر پوست دیده می شوند، اما مانند رگ های واریسی باعث ایجاد برآمدگی روی سطح پوست نمی شوند. رگ های عنکبوتی معمولا روی پاها یا صورت دیده می شوند.
علائم واریس پا در زنان
برخی از زنان هیچ علامت بالینی از رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی ندارند. از جمله علائم واریس پا در زنان، احساس خستگی شدید در پاها، سنگینی پاها و یا احساس دردناک بودن در پا است. علائم واریس پا، معمولا پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت، بدتر نیز می شوند. علائم به وجود آمده شما ممکن است پس از استراحت کردن و بالا بردن پاها بهتر شود.
علائم دیگری که ممکن است در هنگام ابتلا به رگ های واریسی شایع تر باشند، عبارتند از:
- احساس ضربان یا گرفتگی در پاها
- تورم
- خارش
تغییر سطح هورمون های بدن ممکن است بر علائم شما تأثیر بگذارد. به همین دلیل، ممکن است در زمان های خاصی از چرخه قاعدگی یا در دوران بارداری یا یائسگی، علائم بیشتری را مشاهده کنید.
علائم هشدار دهنده اولیه واریس
برای تشخیص زود هنگام واریس، باید بدن خود را به طور منظم بررسی کنید. قبل از اینکه رگ های واریسی ظاهر شوند، علائم اولیه شما ممکن است به اشتباه به عنوان مشکلات پوستی تشخیص داده شوند، زیرا واریس ممکن است باعث تغییر رنگ پوست، درخشش غیر طبیعی پوست و یا ضخیم شدن یا سفت شدن پوست شما می شود.
سایر علائم هشدار دهنده اولیه واریس عبارتند از:
برخی دیگر از علائم هشدار دهنده اولیه واریس، می تواند لکه های قرمز رنگ روشن روی ساق پاهای شما باشد. این لکه ها می توانند نشان دهنده نارسایی وریدی باشند که خود گاهی خطر ابتلا به واریس را افزایش می دهند. آیا پاهای شما کمی درد می کند؟ آیا متوجه درد مبهمی در پاهای خود شده اید؟ این ها می توانند نشانه های اولیه واریس باشند. وجود رگ های تیره و قابل مشاهده در نزدیکی سطح پوست شما: افرادی که رگ های این چنینی بیشتری دارند، بیشتر در معرض ابتلا به واریس قرار دارند.
داشتن پاهای متورم در پایان روز: اگر پاهای شما در پایان هر روز، متورم می شود، ممکن است نشانه دهنده این باشد که شما در معرض خطر ابتلا به رگ های واریسی قرار دارید. حتی بدون این علائم هشدار دهنده اولیه، ممکن است شما باز هم به واریس مبتلا شوید، به خصوص اگر سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطر را داشته باشید.
علت واریس پا در زنان چیست؟
مشکلات به وجود آمده در دریچه رگ های شما، می تواند از جریان طبیعی خون در این رگ ها جلوگیری کند و این مساله باعث به وجود آمدن رگ های واریسی یا رگ های عنکبوتی می شود. قلب شما، خون پر از اکسیژن و مواد مغزی را از طریق شریان های بدن به کل بدن پمپاژ می کند. سپس رگ ها، خون را از قسمت های مختلف بدن به قلب برمی گردانند. به طور کلی، رگ های شما دارای دریچه هایی هستند که به صورت یک فلپ (چیزی شبیه در یا دریچه) یک طرف عمل می کند.
زمانی که دریچه ها نتوانند به درستی عمل کنند و بسته شوند، خون به جای رفتن به سمت قلب، به قسمت پایین رگ برمی گردد. با گذشت زمان، خون بیشتری در رگ گیر می کند و فشار ایجاد شده ناشی از آن، می تواند دیواره ورید را ضعیف کند. این مساله باعث می شود که رگ بزرگتر از حالت معمول خود شود.
عوامل زیر می توانند در ایجاد رگ های واریسی در زنان دخیل باشند:
- سابقه خانوادگی یا شخصی داشتن رگ های واریسی یا رگ های عنکبوتی. در یک مطالعه کوچک که روی بیش از نیمی از زنان مبتلا به واریس انجام شد، نشان داد که در آن ها یکی از والدینشان نیز به واریس مبتلا بوده است.
- نشستن یا ایستادن طولانی مدت: نشستن یا ایستادن طولانی مدت به خصوص بیش از ۴ ساعت متوالی، ممکن است باعث شود رگ های شما، بیشتر تمایل پیدا کنند که در جهت جاذبه زمین کار کنند تا اینکه خون را به سمت قلب پمپاژ کنند.
- آیا دچار اضافه وزن هستید یا اینکه چاق هستید؟ داشتن اضافه وزن یا چاقی می تواند فشار بیشتری بر روی رگ های شما وارد کند. احتمال ابتلا به واریس در زنانی با اضافه وزن یا چاقی، بیشتر از زنانی با وزن مناسب است.
- بارداری: در دوران بارداری برای حمایت از جنین، مقدار خونی که در بدن پمپاژ می شود، بیشتر است و خون اضافی پمپاژ شده، باعث تورم رگ های شما می شود. (رحم در حال رشد و بزرگتر شدن است، خود رحم نیز به رگ های شما فشار وارد میکند). رگ های واریسی ممکن است پس از چند ماه از زایمان شما از بین بروند یا اینکه ممکن است برای همیشه باقی بمانند و همچنان باعث ایجاد علائم شوند. با هر بار بارداری، ممکن است رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی بیشتری ظاهر شوند.
- افزایش سن: با افزایش سن، دریچه های رگ های شما ممکن است ضعیف شوند و نتوانند به خوبی کار کنند. ماهیچه های ساق پا نیز با افزایش سن، ضعیف تر می شوند. ماهیچه های ساق پا، به طور معمول به فشار دادن به رگ ها و فرستادن خون به سمت قلب در حین راه رفتن، کمک می کنند.
- استفاده از هورمون های درمانی ضد بارداری یا یائسگی: هورمون های استروژن ممکن است دریچه های سیاهرگ ها را ضعیف کنند و منجر به تشکیل رگ های واریسی شوند. همچنین استفاده از روش های کنترل بارداری هورمونی، از جمله قرص یا چسب، شات، حلقه واژینال یا دستگاه داخل رحمی (IUD)، همراه با هورمون های استروژن و پروژسترون یا مصرف هورمون های درمانی یائسگی، ممکن است خطر ابتلا به رگ های واریسی یا رگ های عنکبوتی را افزایش دهند.
- شرایطی داشته باشید که باعث آسیب رساندن به دریچه ها شده باشند: لخته شدن خون در پاها یا زخم شدن رگ ها، می توانند به دریچه ها آسیب برسانند.
رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی چگونه تشخیص داده می شوند؟
پزشک معالج شما، در حالت ایستاده یا نشسته به پاهای شما نگاه می کند. او ممکن است از شما در مورد علائمتان از جمله درد بپرسد. گاهی اوقات پزشک معالج ممکن است آزمایشات دیگری را نیز برای رد کردن سایر مشکلات سلامتی احتمالی، انجام دهد.
پزشک معالج شما ممکن است یکی از موارد زیر را انجام دهد:
سونوگرافی: این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می کند. پزشک، می تواند جریان خون در رگ های شما را بررسی کند تا دریچه های ضعیف یا نشتی دار و وجود لخته های خون را بررسی کند.
ونوگرافی: پزشک ممکن است این آزمایش را برای مشاهده دقیق جریان خون در رگ های شما انجام دهد. ونوگرام، نوعی اشعه ایکس است که از رنگی به نام کانتر، برای دیدن رگ های پاهای شما استفاده می کند. ونوگرام نوعی آنژیوگرافی است، آزمایشی که اغب در بیماری های قلبی استفاده می شود. این آزمایش فقط در صورتی استفاده می شود که پزشک شما فکر کند که ممکن است لخته خون بزرگی داشته باشید.
رگ های واریسی چگونه درمان می شوند؟
- اگر علائم شما خفیف باشد، پزشک شما ممکن است اقداماتی را برای انجام در خانه به شما پیشنهاد دهد. همچنین ممکن است به شما توصیه کند که به صورت روزانه از جوراب های فشاری استفاده کنید و در شب آن ها را دربیاورید تا جریان خون در پاهایتان بهتر شود. این مراحل ممکن است به شما در مدیریت علائم رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی کمک کند. آن ها همچنین می توانند به جلوگیری از ایجاد رگ های واریسی جدید و رگ های عنکبوتی کمک کنند.
- اگر جوراب های فشاری برای شما مناسب نیست، یا اگر درد یا علائم آزاردهنده دیگری دارید، پزشک، ممکن است در مورد روش های غیر جراحی برای درمان رگ های واریسی یا رگ های عنکبوتی با شما صحبت کند.
- اگر واریس بسیار بزرگ یا شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
