درد دست بعد از آنژیوگرافی یکی از عوارض رایج است که در روش آنژیوگرافی از راه دست ایجاد می‌شود. در واقع این روش آنژیوگرافی معمولا در حین عمل و بعد از آن با درد همراه است که اهمیت چندانی ندارد. برای کاهش درد در حین آنژیوگرافی، از روش بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.
در این مقاله قصد داریم به توضیح روش آنژیوگرافی از راه دست بپردازیم و در مورد مزایا و عوارض آن صحبت کنیم. همچنین راهکارهایی را برای درمان درد دست بعد از آنژیوگرافی با شما به اشتراک می‌گذاریم. با ما همراه باشید.
نحوه انجام آنژیوگرافی از راه دست
برای انجام عمل آنژیوگرافی، دو روش وجود دارد. در طی این عمل لوله‌ای به نام کاتتر از طریق شریان‌های کشاله ران یا مچ دست وارد ورید قلب می‌شود. آنژیوگرافی مچ دست یا آنژیوگرافی رادیال، نوعی آنژیوگرافی عروق کرونر است که از طریق شریان مچ دست انجام می‌شود.
این روش آنژیوگرافی اولین بار در سال 1989 مورد استفاده قرار گرفت و چند سال بعد به‌عنوان یکی از روشهای آنژیوگرافی عروق کرونر پذیرفته شد. در روش آنژیوگرافی از راه دست، ابتدا یک برش بسیار کوچک روی مچ دست ایجاد شده و کاتتر وارد شریان مچ می‌شود. سپس این کاتتر را به سمت رگ قلب هدایت کرده و ماده حاجب را تزریق می‌کنند.
ماده حاجب به بهتر دیده شدن داخل رگ کمک می‌کند. در حین وارد شدن کاتتر اشعه ایکس از عروق قلب تصویر برداری کرده و گرفتگی‌های درون رگ را نمایان می‌سازد. معمولا همزمان با عمل آنژیوگرافی، روش آنژیوپلاستی را نیز انجام می‌دهند. در روش آنژیوپلاستی برای باز نگه داشتن عروق قلب یک استنت در داخل آن قرار می‌گیرد. در‌صورتی‌که شریان قلب به واسطه استنت گذاری باز نشود، پزشک ممکن است روش دیگری مانند عمل بای پس را توصیه کند.
مزایای آنژیوگرافی از راه دست
امروزه استفاده از این روش درمانی به دلیل راحتی بیمار بسیار رایج شده است. برخی از مزایای روش آنژیوگرافی از راه دست شامل موارد زیر می‌شود:
- بیماران می‌توانند 2 الی 3 ساعت پس از عمل به محل کار یا خانه بازگردند.
- تحمل آن برای بیماران راحت‌تر است؛ زیرا برخلاف روش کشاله ران از کیسه شن استفاده نمی‌شود.
- احتمال خونریزی در این روش کمتر است.
- حتی اگر در ورید مچ آمبولیزاسیون رخ دهد، مشکلی وجود نخواهد داشت؛ زیرا دست از طریق دو رگ تغذیه می‌شود.
- برای بیمارانی که در ناحیه شکم و کشاله ران اضافه وزن دارند یا دچار آمبولیزاسیون در عروق مغبنی هستند، روش مناسبی است.
عوارض آنژیوگرافی از دست
آنژیوگرافی از راه دست روشی آسان است و خطر زیادی برای بیمار به دنبال ندارد. با‌این‌حال، ممکن است دچار عوارض خفیفی در ناحیه مچ دست شوید. یکی از این عوارض رایج درد مچ دست است که معمولا زمان زیادی طول نمی‌کشد. علت درد دست بعد از آنژیوگرافی عبور لوله یا کاتتر از رگ دست و به‌وجود آمدن اسپاسم است.
علاوه‌بر این امکان کبودی و تورم در ناحیه تحت درمان وجود دارد. قرمزی یا التهاب در اطراف محل آنژیوگرافی، ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد. بنابراین، اگر متوجه این موضوع شدید، حتما پزشک خود را در جریان بگذارید. برخی از عوارض دیگری که بعد از آنژیوگرافی به ندرت اتفاق می‌افتد شامل موارد زیر است:
- واکنش آلرژیک به ماده کنتراست
- نشت رگ خونی
- آسیب دیدن عروق خونی
- خونریزی و عفونت
- انسداد رگ خونی که می‌تواند باعث حمله قلبی یا سکته شود
- مشکلات کلیوی
چگونه درد دست بعد از آنژیوگرافی را کاهش دهیم؟
بعد از آنژیوگرافی ساعد دست خود را روی یک بالش قرار دهید و تا 8 ساعت بعد از عمل، مچ دست خود را خم نکنید. برای درمان درد دست بعد از آنژیوگرافی می‌توانید از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید. همچنین قرار دادن کمپرس گرم در ناحیه مچ نیز می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
برای کاهش تورم نیز می‌توانید به مدت 20 دقیقه کیسه یخ را روی ناحیه تحت درمان قرار دهید. اگر خونریزی دارید، دراز بکشید و به مدت 15 دقیقه ناحیه مچ دست را فشار دهید. در صورت متوقف نشدن خونریزی، حتما با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید.
درد دست بعد از آنژیوگرافی تا چه مدت ادامه خواهد داشت؟
به دلیل بی‌حس شدن ناحیه تحت درمان، در طول عمل آنژیوگرافی دردی احساس نخواهید کرد. اما، ممکن است در زمان جابه‌جایی کاتتر کمی فشار را احساس کنید. همچنین طبیعی است تا چند روز بعد از عمل در مچ دست خود احساس درد داشته باشید که به مرور زمان بهتر می‌شود.
درد دست بعد از آنژیوگرافی بسیار خفیف است و فقط چند روز طول می‌کشد. از‌طرف‌دیگر ممکن است در محل قرارگیری کاتتر دچار حساسیت و کبودی شوید که جای نگرانی وجود ندارد. اما، در صورت دچار شدن به عوارض زیر حتما پزشک خود را مطلع سازید:
- درد شدید یا تورم مچ دست
- خونریزی از ناحیه مچ
- احساس درد در بازو
مراقبت بعد از آنژیوگرافی از دست
پس از آنژیوگرافی از راه دست، کاتتر برداشته شده و مچ دست پانسمان می‌شود. این بانداژ از خونریزی مچ دست جلوگیری می‌کند و باید به مدت یک روز روی دست شما باقی بماند. برخی افراد چند ساعت بعد از عمل آنژیوگرافی از بیمارستان مرخص می‌شوند. اما گاهی ممکن است نیاز باشد یک شب را در بیمارستان سپری کنید.
بعد از گذشت 24 ساعت می‌توانید پانسمان را بردارید و دوش بگیرید. مراقب باشید که هنگام تمیز کردن محل آنژیوگرافی، از اعمال فشار زیاد خودداری کنید؛ زیرا ممکن است باعث کبودی یا تورم در مچ دست شود. به مدت چند روز بعد از آنژیوگرافی استراحت کرده و از انجام فعالیت‌هایی که فشار زیادی به دست وارد می‌کند، خودداری کنید.
برای دفع ماده حاجب بهتر است مقدار مایعات مصرفی خود را افزایش دهید. همچنین اگر پزشک دارویی را برای شما تجویز کرده است آن را طبق دستور مصرف کنید. بعد از آنژیوگرافی قلب لازم است در زندگی روزمره خود نیز تغییراتی را ایجاد کنید. برای مثال بیشتر ورزش کنید و غذاهای سالم بخورید.
