آریتمی وضعیتی است که در آن قلب بسیار سریع، بسیار کند یا به طور نامنظم ضربان دارد. در بسیاری از موارد، امکان دارد آریتمی جدی نبوده یا نیازمند هیچ درمانی نباشد. با این حال، در صورتی که پزشک متخصص قلب دریابد آریتمی ممکن است به مشکلات قلبی جدی تر منجر شود، مصرف برخی دارو ها را برای بیمار تجویز می کند.
برخی دارو ها می توانند به کنترل و رفع آریتمی کمک کنند. نوع قرص ضربان قلب نامنظم، به نوع آریتمی فرد بستگی دارد. در این مطلب، اطلاعاتی درباره دارو های درمان کننده آریتمی آورده شده است.
دارو های ضد آریتمی
دارو های ضد آریتمی در صورت ابتلای بیمار به تاکی کاردی (ضربان قلب سریع) و وجود ضربان های زودرس یا اضافی تجویز می شوند. این دارو ها، جریان الکتریکی ضربان ساز قلب را اصلاح کرده و مشکل بیمار را برطرف می کنند. اغلب دارو های ضد آریتمی به شکل قرص خوراکی بوده و به صورت طولانی مدت مصرف می شوند. برخی از این دارو ها در موقعیت های اورژانسی، به صورت درون وریدی به بیمار داده می شوند.
رایج ترین دارو های این دسته شامل موارد زیر هستند:
- آمیودارون (کوردارون، پاسرون)
- فلکاینید (تامبوکور)
- ایبوتیلید (کورورت): تنها از طریق درون وریدی به بیماران داده می شود.
- لیدوکائین (زایلوکائین): تنها از طریق درون وریدی به بیماران داده می شود.
- پروکاینامید (پروکان، پروکانبید)
- پروپافنون (ریتمول)
- کوئینیدین
- توکاینید (تونوکارید)
دارو های مسدود کننده کانال کلسیم
در صورت ابتلا به آنژین (درد قفسه سینه)، فشار خون بالا و آریتمی، پزشک می تواند یک داروی مسدود کننده کانال کلسیم را تجویز کند. مسدود کننده های کانال کلسیم، عروق خونی را گشاد کرده و جریان خون رونده به قلب را افزایش می دهند. در نتیجه این وضعیت، علاوه بر تسکین درد قفسه سینه، فشار خون نیز کاهش می یابد.
کاهش ضربان قلب و فشار خون، فشار کاری قلب را کاهش داده و خطر ابتلا به آریتمی را کمتر می کند. در حالی که برخی از دارو های مسدود کننده کانال کلسیم به صورت خوراکی هستند، برخی دیگر به صورت درون وریدی به بیمار داده می شوند. این دارو ها برای مصرف بلند مدت تجویز می شوند. در پایین نمونه هایی از این دسته دارویی آورده شده اند:
- آمیلودیپین (نورواسک)
- دیلتیازم (کاردیزم، تیازاک)
- فلودیپین
- ایزرادیپین
- نیکاردیپین (کاردین SR)
- نیفیدیپین (پروکاردیا)
- نیزولدیپین (سولار)
- وراپامیل (کالان، ورلان، کوورا)
بتا بلاکر ها
در صورت تشخیص ابتلا به تاکی کاردی، پزشک مصرف دارو های بتا بلاکر را برای بیمار تجویز می کند. بتا بلاکر ها مانع عملکرد هورمون آدرنالین شده و ضربان قلب را کاهش می دهند. خنثی کردن عملکرد هورمون آدرنالین، فشار خون و ضربان قلب را کمتر می کند. در زیر نام برخی از دارو های بتا بلاکر آورده شده است:
- آسبوتولول (سکترال)
- آتنولول (تنورمین)
- یبزوپرولول (زبتا)
- متوپرولول (لوپرسور، توپرول)
- نادولول (کورگارد)
- پرو پرانولول (ایندرال، اینوپران)
عوارض جانبی بتا بلاکر ها شامل خستگی، سردی دست ها و سردرد می شود. گاهی اوقات، این دارو ها می توانند بر سیستم گوارش نیز تاثیر گذار باشند. برخی افراد پس از مصرف این دارو ها مواردی همچون مشکلات معده، یبوست یا اسهال را گزارش کرده اند.
دارو های ضد انعقاد
دارو های ضد انعقاد خون را رقیق می کنند. در صورتی که آریتمی فرد را در معرض خطر ابتلا به تشکیل لخته های خونی یا سکته مغزی ناشی از آن ها قرار دهد، پزشک یک داروی ضد انعقاد برای او تجویز می کند. در برخی افراد، ریتم غیر طبیعی قلب، نحوه جریان خون در بدن را تغییر می دهد. برای مثال، فیبریلاسیون دهلیزی می تواند سبب تجمع خون در قلب و تشکیل لخته خونی شود. دارو های ضد انعقاد، مشکلات مرتبط با ریتم قلب را درمان نکرده و تنها خطر ابتلا به لخته های خونی ناشی از برخی آریتمی ها را کاهش می دهند.
وارفارین (کومادین) یکی از رایج ترین دارو های ضد انعقاد است. با این حال، امروزه به جای وارفارین، مصرف دارو های خوراکی ضد انعقاد آنتاگونیست غیر ویتامین K (NOAC) توصیه می شود. البته، این توصیه برای افراد مبتلا به تنگی متوسط تا شدید دریچه میترال یا دارای دریچه قلبی مصنوعی مناسب نیست. از جمله دارو های خوراکی ضد انعقاد آنتاگونیست غیر ویتامین K می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دابیگاتران (پراداکسا)
- ریواروکسابان (زارلتو)
- آپیکسابان (الیکوئس)
- ادوکسابان (ساوایسا)
دارو های ضد انعقاد موثر بوده، اما ممکن است توانایی بدن را در توقف خونریزی کاهش دهند. به همین دلیل، باید هر گونه علامت خونریزی داخلی همچون مدفوع آغشته به خون، کبودی های متعدد و استفراغ حاوی دانه های قهوه مانند را، پایش کرد. در صورتی که خطر تشکیل لخته خونی در فرد کمتر باشد، پزشک داروی آسپرین را به جای وارفارین برای بیمار تجویز می کند. آسپرین در مقایسه با وارفارین قدرت کمتری در رقیق کردن خون دارد.
به پزشک مراجعه کنید
قلب یک اندام بسیار مهم است. جهت حفظ ایمنی در هنگام مصرف این دارو ها می توان از نکات زیر پیروی کرد:
- جهت دانستن عملکرد و نوع قرص ضربان قلب نامنظم تجویزی خود، با پزشک صحبت کنید.
- قرص ضربان قلب نامنظم خود را، فقط به روش توصیه شده مصرف کنید.
- دیگر بیماری ها و دارو های مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید.
- در صورت مشاهده هر گونه مورد غیر طبیعی یا ابتلا به عارضه جانبی فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
دکتر مرعشی زاده متخصص قلب در تهران