عروق کرونری راست و چپ، وظیفه ی خونرسانی به قلب را برعهده دارند و اولین شاخه های آئورت هستند که بزرگترین شریان بدن می باشد. عروق کرونر و شاخه های آن، خون مورد نیاز تمام بخش های عضله ی قلب را تأمین می کنند.
عروق کرونر چه چیزی هستند؟
عروق کرونر, رگ های اصلی قلب هستند که باعث می شوند قلب ضربان بزند و خون را در سراسر بدن پمپاژ کند. این عروق از آئورت که بزرگترین شریان بدن می باشد، منشعب می شوند، اما ترتیب قرار گرفتن آنها می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. شما ممکن است بعد از یک حمله ی قلبی یا عمل قلب مانند آنژیوپلاستی، با عروق کرونری آشنا شوید. انسداد در یک یا چند عروق کرونری، چیزی است که موجب حمله ی قلبی می شود.
هدف عروق کرونری چیست؟
هدف اصلی عروقی کرونر، تأمین خون قلب می باشد. قلب، عضله ای است که به جریان مداوم خون غنی از اکسیژن نیاز دارد تا به طور صحیح عمل کند. عروق کرونری و رگ های کوچکتر آن، این خون را تأمین می کنند. شما یک شریان کرونری راست (RCA) و یک شریان کرونری اصلی چپ (LMCA) دارید که هر کدام از آنها شاخه های کوچکتری دارند و به عمق عضله ی قلب می روند.
این دو شریان کرونری اصلی، نقش های ویژه ای دارند. شریان کرونری راست خون دهلیز و بطن راست را تأمین می کند، به طوریکه خون غنی از اکسیژن قبل از رفتن به ریه ها به این نقطه وارد می شود. شاخه های شریان کرونری راست، معمولاً گره های سینوسی- دهلیزی و دهلیزی – بطنی را خونرسانی می کنند. این گره ها، از طریق قلب سیگنال های الکتریکی را ارسال می کنند تا عضلات قلب بدانند چه زمانی باید منقبض شوند.
شاخه های عروق کرونری راست همچنین به یک سوم دیواره ی بین بطنی قلب خونرسانی می کنند. این دیواره بین دو حفره ی پایینی قلب قرار دارد.
شریان کرونری اصلی چپ، خون دهلیز و بطن چپ را تأمین می کند که در آنجا خون غنی از اکسیژن از ریه ها وارد قلب می شود، سپس به بقیه ی بدن پمپاژ می شود. شاخه های شریان کرونری اصلی چپ، خون دو سوم دیگر دیواره ی بین بطنی را تأمین می کنند.
عروق کرونر در چه جایی قرار گرفته اند؟
عروق کرونر در اطراف و درون عضله ی قلب یا میوکارد قرار دارند و از آئورت منشعب می شوند و خون را مستقیماً از آن دریافت می کنند. این عروق در ریشه ی آئورت شروع می شوند که اولین بخش آئورت می باشد و از بطن چپ قلب می آید. بطن چپ جایی است که در آنجا خون غنی از اکسیژن قلب را ترک می کند و سفر خود را در بدن شروع می کند. شاخه های شریان کرونری، اولین شاخه از شاخه های متعدد آئورت هستند.
ترتیب قرارگیری عروق کرونری می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. نمونه هایی از این تفاوت ها عبارتند از:
- عروق کرونری معمولاً با یک لایه ی چربی احاطه شده اند. اما در برخی از افراد، شریان ها در خود عضله ی قلب قرار دارند.
- از هر 10 فرد حدوداً 1 نفر، خونرسانی به گره های سینوسی- دهلیزی و دهلیزی – بطنی از شریان کرونری راست می آید و نه شریان کرونری اصلی چپ.
- گاهی اوقات، یک شریان کرونری واحد از آئورت جدا می شود و به شاخه ی راست و چپ تقسیم می شود.
عروق کرونر، ناهنجاری های دیگری نیز دارند که ممکن است مادرزادی بوده و نیاز به درمان داشته باشند. اکثر این تفاوت ها، خطرناک نیستند و موجب بروز علائم نمی شوند. اما در موارد نادر یعنی در کمتر از 1% افراد، ناهنجاری های عروق کرونری می تواند منجر به مشکلات جدی یا حتی مرگ شود.
اندازه عروق کرونر چقدر است؟
قطر عروق کرونری اصلی معمولاً بین 3 و 4 میلی متر می باشد که مقداری کمتر از عرض یک نی نوشیدنی می باشد. اندازه ی شریان ها با توجه به جنسیت، وزن و نژاد، مقدار کمی با هم فرق دارند.
چه شرایطی روی عروق کرونری تأثیر می گذارند؟
بیماری عروق کرونری (CAD) شایع ترین مشکلی است که روی شریان های کرونری تأثیر می گذارد و اغلب ناشی از آترواسکلروز می باشد که تجمع پلاک در شریان ها می باشد. شریان های مسدود شده از رسیدن خون به قلب پیشگیری می کنند که می تواند منجر به حمله ی قلبی شود. این بیماری همچنین شایع ترین نوع بیماری قلبی در آمریکا می باشد. یک مشکل دیگر، سندرم کرونری حاد می باشد که یک اصطلاح گسترده برای سه نوع بیماری عروق کرونری می باشد و منجر به قطع ناگهانی خونرسانی به قلب می شود. مشکلات کمتر شایعی که روی عروق کرونری تأثیر می گذارند، عبارتند از:
- آنوریسم (برجستگی در دیواره ی رگ خونی)
- شریان کرونری غیرطبیعی (ناهنجاری های مادرزادی)
- اسپاسم های عروق کرونری (سفت شدن ناگهانی عضلات در شریان ها)
چه علائمی نشان می دهند عروق کرونر به خوبی کار نمی کنند؟
درد قفسه سینه یا آنژین، شایع ترین علامت مشکلات عروق کرونری می باشد. اگر درد قفسه سینه دارید، به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از افراد، با حمله ی قلبی متوجه می شوند که بیماری شریان کرونری دارند. اگر هر یک از علائم زیر را دارید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید، زیرا می تواند از علائم حمله ی قلبی باشد:
- درد قفسه سینه
- عرق سرد
- درد فک، گردن، کمر، بازو یا شانه
- تنگی نفس
- ضعف یا سرگیجه
چگونه می توانم سلامت عروق کرونری خود را حفظ کنم؟
با اقدامات زیر، عروق کرونری و قلب خود را سالم نگه دارید:
- خوردن غذاهای مناسب برای سلامت قلب که حاوی سدیم، کلسترول و چربی های اشباع کم هستند.
- فعالیت فیزیکی منظم
- کنترل فشار خون
- خودداری از سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو
- کاهش مصرف الکل
