CPR یا احیای قلبی-ریوی اقدامی برای نجات فردی است که قلبش ایستاده و قادر به پمپاژ خون نمی باشد. این اقدام یک تکنیک بسیار ساده است که هر کسی می تواند آن را به راحتی یاد بگیرد. بخش کلیدی CPR فشار دادن قفسه سینه است. فشردن صحیح قفسه سینه تا زمانی که ضربان قلب برگردد، جریان خون به اندام های حیاتی را تأمین می کند.
برای انجام صحیح مراحل CPR، موارد زیر را به خاطر داشته باشید:
- C فشردن قفسه سینه
- A باز کردن راه هوایی فرد
- B تنفس حیاتی
CPR مخفف چیست؟
CPR به معنای احیای قلبی ریوی است. «کاردیو» در این مخفف به قلب اشاره دارد. منظور از «پالمانری» نیز ریه های شماست. شما در حین احیای قلبی ریوی به بیمار کمک می کنید تا خون و اکسیژن در بدن او جریان یابد. در واقع شما کار قلب و ریه را انجام خواهید داد.
چرا احیای قلبی ریوی انجام می شود؟
CPR برای کمک به افرادی که ضربان نداشته و یا توانایی نفس کشیدن را ندارند صورت می گیرد. در صورت وجود موارد زیر، فرد به CPR نیاز دارد:
- افتادن (فردی ناگهان زمین بخورد)
- عدم پاسخگویی (فردی ناگهان هیچ ری اکشنی نشان ندهد)
- نفس نکشد
- ضربان یا نبض نداشته باشد
حدود 60% از افرادی که در خارج از بیمارستان دچار ایست قلبی می شوند، کمک فوری دریافت نمی کنند. اگر بلافاصله پس از ایست قلبی، CPR انجام شود، شانس زنده ماندن فرد تا 50% افزایش می یابد.
آمادگی برای CPR چگونه است؟
قبل از شروع CPR مراحل زیر را انجام دهید:
- اگر فردی در مقابل شما در حال غش کردن است، با صدای بلند از او بپرسید حالش خوب است یا نه.
- اگر پاسخی نداد، با اورژانس تماس بگیرید و از ایمنی بیمار اطمینان حاصل کنید. اپراتور اورژانس می تواند شما را تا جای ممکن راهنمایی کند.
- از یکی از نزدیکان خود بخواهید که سریعاً یک دفیبریلاتور خارجی خودکار (AED) تهیه کند.
- فرد را به پشت بخوابانید و سر او را به عقب خم کنید.
- به سمت صورت بیمار خم شوید؛ 10 ثانیه با دقت گوش دهید تا ببینید که بیمار نفس می کشد یا خیر.
- با دقت به قفسه سینه بیمار نگاه کنید تا بتوانید بالا و پایین آمدن آن را ببینید.
- نبض گردن فرد را بررسی کنید.
- اگر نبضی حس نکردید، CPR را انجام دهید.
نحوه انجام CPR به چه صورت است؟
دستورالعمل CPR برای بیمار با هر سنی قابل اجرا می باشد:
- یکی از دستان خود را روی دست دیگر گذاشته و آن را در وسط قفسه سینه بیمار قرار دهید. اگر بیمار کودک زیر 8 سال است، از یک دست استفاده کرده و آن را درست بالای استخوان سینه بیمار قرار دهید.
- با کمک وزن بدن خود، دستان خود را به سمت پایین فشار دهید. برای این کار از پاشنه دست (بین مچ تا کف دست) استفاده کرده و بازوهای خود را صاف نگه دارید.
- 100 تا 120 بار در دقیقه فشردن قفسه سینه را تکرار کنید و در هر بار حدود 5 سانتی متر قفسه سینه فرد را به پایین فشار دهید. مطمئن شوید که پس از فشردن، قفسه سینه به بالا برگردد.
- افرادی که برای انجام CPR آموزش دیده اند می توانند پس از 30 بار فشردن قفسه سینه (تقریباً بعد از 20 ثانیه) دو بار تنفس دهان به دهان به بیمار بدهند.
- فشردن قفسه سینه را تا زمان نجات بیمار یا رسیدن کمک ادامه دهید.
تنفس حیاتی را به صورت زیر انجام دهید:
- بینی فرد را با انگشتان خود ببندید و سر او را به سمت عقب خم کنید؛ به نحوی که چانه بیمار رو به بالا قرار گیرد.
- دهان خود را روی دهان بیمار چفت کرده و یک نفس معمولی در آن بدمید تا قفسه سینه بیمار بالا بیاید. اگر قفسه سینه فرد بالا نمی آید، چک کنید که چیزی در دهان او وجود نداشته باشد.
- دو بار تنفس دهان به دهان را انجام داده و مجدداً فشردن قفسه سینه را انجام دهید.
- در حالی که برای نجات دادن بیمار با CPR تلاش می کنید، فرد دیگری باید AED را تهیه کند.
CPR برای نوزاد به چه نحو است؟
اگر به تنهایی برای نجات نوزادی اقدام کرده اید، یک دست را روی پیشانی او قرار دهید تا سر نوزاد به عقب رفته و امکان تنفس حیاتی وجود داشته باشد. از دو انگشت دست دیگر خود برای فشار دادن قفسه سینه نوزاد استفاده کنید. تعداد فشارها و تنفس ها مانند CPR بزرگسالان می باشد.
اگر یک تیم نجات دو نفره هستید، یک نفر سر نوزاد را گرفته و مسئول تنفس دهان به دهان باشد. فرد دیگر دو انگشت شست خود را در مرکز قفسه سینه نوزاد قرار داده و با انگشتان دیگر دو طرف بدن نوزاد را بگیرد. فشار دادن قفسه سینه با انگشتان دو شست انجام شود.
CPR تنها با دست امکانپذیر است؟
حتی اگر آموزشی برای انجام CPR ندیده باشید هم می توانید CPR را انجام دهید. در صورتی که نوجوان یا بزرگسالی دچار ایست قلبی شده است، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و تا رسیدن اورژانس، فشار دادن قفسه سینه بیمار را تکرار کنید. این اقدام که «CPR تنها با دخالت دست» نامیده می شود، به توزیع اکسیژن در بدن بیمار کمک کرده و شانس زنده ماندن او تا رسیدن کمک را افزایش می دهد.
سوالات متداول
احیای قلبی ریوی چقدر زمان می برد؟
تا زمانی که نبض بیمار برگردد یا کمک پزشکی برسد باید CPR را ادامه دهید. اگر خسته شدید، یکی از همراهان شما می تواند جای خود را با شما عوض کند.
بعد از CPR چه اتفاقی می افتد؟
پس از اینکه کمک پزشکی رسید، در اسرع وقت بیمار را به بیمارستان منتقل می کنند. در صورتی که فرد زنده بماند، پزشک اندام هایی که در اثر کمبود اکسیژن دچار آسیب دیدگی شده اند را بررسی خواهد کرد. همچنین، آزمایشاتی برای تشخیص علت ایست قلبی تجویز شده و فرآیند درمان آغاز می گردد. اغلب افرادی که از ایست قلبی جان سالم به در می برند، به حالت کما (تقریباً خواب و بیدار) می روند.
مزایای احیای قلبی ریوی چیست؟
CPR با حفظ جریان خون در بدن، از آسیب دیدن اندام های حیاتی بیمار دچار ایست قلبی جلوگیری می کند.
میزان موفقیت این روش چقدر است؟
در صورتی که CPR بلافاصله پس از ایست قلبی انجام شود می تواند جان بیمار را نجات دهد. حدود 25% افرادی که تحت CPR فوری در بیمارستان قرار می گیرند زنده می مانند و پس از مدتی بستری در بیمارستان به خانه بر می گردند. حدود 11% افرادی که در خارج از بیمارستان CPR می شوند، نجات می یابند.
خطرات یا عوارض CPR چیست؟
CPR نیز مانند هر روش دیگری با خطراتی همراه می باشد. زیرا فشار دادن قفسه سینه برای حفظ گردش خون کار آسانی نیست! از عوارض این روش می توان به شکستن دنده ها و آسیب به اندام های داخلی اشاره کرد. با وجود تمامی این موارد، انجام CPR ارزش ریسک برای نجات دادن جات یک نفر را دارد.
دوران نقاهت
افراد دچار ایست قلبی -که جان سالم به در برده اند- ممکن است تا چندین ماه مشکلات حافظه، یادگیری و تمرکز را تجربه کنند. همچنین، امکان ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روان مثل اضطراب و افسردگی در این افراد وجود دارد.
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
زمانی که متوجه شدید فردی دچار ایست قلبی شده است، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. اگر شما فردی هستید که نجات یافته اید، حتماً به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید. فاصله زمانی این ویزیت ها با توجه به شرایط شما متفاوت می باشد. اگر با گذشت زمان بهبود نیافته و علائم جدیدی مشاهده کردید، حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
