اندوکاردیت، از جمله بیماری های قلبی است که به علت عفونت باکتریایی ایجاد می شود. درمان این بیماری شامل مصرف آنتی بیوتیک ها یا سایر داروها و گاهی اوقات عمل جراحی است. درمان فوری و تهاجمی، به بهبود بسیاری از افراد کمک می کند. اندوکاردیت قلبی در صورت عدم درمان، می تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد.
اندوکاردیت چیست؟
اندوکاردیت عفونی (IE) به معنی التهاب پوشش دریچه های قلب و گاهی اوقات حفره های قلب می باشد. این این بیماری زمانی اتفاق می افتد که میکروب ها (معمولا باکتری ها) از سایر قسمت های بدن وارد جریان خون شده و به پوشش دریچه ها و یا حفره های قلب متصل می شوند و بیماری را ایجاد می کنند. این بیماری، آندوکاردیت باکتریایی (BE) یا آندوکاردیت باکتریایی حاد، تحت حاد (SBE) یا مزمن نیز نامیده می شود.
علائم اندوکاردیت چیست؟
برخی از علائم رایج عفونت اندوکاردیت عبارتند از:
- تب بالاتر از 38.4 درجه
- تعریق (به خصوص تعریق شبانه) یا لرز
- راش پوستی
- درد، حساسیت به لمس، قرمزی یا تورم
- زخم یا بریدگی که خوب نمی شود
- زخم قرمز، گرم یا دارای ترشحات
- گلودرد، خارش گلو یا احساس درد هنگام بلع
- سینوزیت، گرفتگی بینی، سردرد یا احساس درد در امتداد استخوان گونه
- سرفه مداوم که بیشتر از دو روز طول بکشد
- لکه های سفید داخل دهان یا روی زبان
- تهوع، استفراغ یا اسهال
- آمبولی (تشکیل لخته های خونی کوچک)، خونریزی (خونریزی داخلی) یا سکته مغزی
- تنگی نفس
- کاهش اشتها یا کاهش وزن
- دردهای عضلانی و مفصلی
علت آندوکاردیت چیست؟
مداخلات دندانپزشکی (به ویژه کشیدن دندان) و معاینات آندوسکوپی می توانند باعث ورود باکتری ها به جریان خون شوند. گاهی اوقات، باکتری ها ممکن است از راه دهان، پوست، روده، دستگاه تنفس یا مجاری ادراری وارد جریان خون شوند. برای مثال هنگام:
- غذا خوردن
- مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- دفع ادرار یا مدفوع
این اتفاق می تواند منجر به اندوکاردیت شود. باکتری ها به سرعت رشد می کنند، تقسیم می شوند و آنزیم هایی تولید می کنند که بافت اطراف را از بین می برد و عفونت را ایجاد می کند. دریچه های قلب در برابر عفونت بسیار مقاوم هستند. اما در صورتی که روی پوشش دریچه های قلب، نقص یا آسیبی وجود داشته باشد، باکتری ها می توانند به این قسمت ها متصل شوند و عفونت ایجاد کنند. افرادی که دریچه قلب مصنوعی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت هستند.
اندوکاردیت چگونه بدن را تحت تاثیر قرار می دهد؟
باکتری ها، سموم و آنزیم هایی را تولید می کنند که باعث از بین رفتن و آسیب به بافت می شوند و در نتیجه، سوراخ هایی درون دریچه ایجاد می شود. عوارض ناشی از این اتفاق عبارتند از:
- نشت دریچه
- آمبولی موادی که باکتری ها تولید می کنند (که می تواند مانع از جریان خون شود)
- بلوک قلبی
- ریتم غیرطبیعی قلب
- ایجاد آبسه اطراف دریچه
- نارسایی قلبی
- سپسیس
اندوکاردیت باکتریایی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص اندوکاردیت باکتریایی پزشک ابتدا علائم بیمار را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. در همین راستا ممکن است آزمایشات تشخیصی لازم را نیز درخواست بدهد.
چه آزمایشاتی برای تشخیص اندوکاردیت انجام می شود؟
آزمایشات تشخیصی اندوکاردیت قلبی عبارتند از:
- آزمایش کشت خون: این آزمایش وجود باکتری ها یا میکروارگانیسم هایی که ممکن است عامل آندوکاردیت باشند را نشان می دهد. برای اطمینان از تشخیص صحیح، آزمایش کشت خون باید قبل از شروع درمان با آنتی بیوتیک ها انجام شود.
- آزمایش شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش تعداد سلول های خونی را اندازه گیری می کند. بالا بودن غیرطبیعی تعداد گلبول های سفید در خون، می تواند نشان دهنده وجود عفونت باشد.
- آزمایش خون برای بررسی مواردی مانند پروتئین واکنش گر C که می تواند نشان دهنده التهاب باشد.
- اکوکاردیوگرافی (اکو قلب) می تواند مواردی مانند رشد باکتری ها روی دریچه های قلب، آبسه (سوراخ)، نارسایی یا نشت دریچه، تنگی دریچه و یا دریچه مصنوعی که از بافت قلب جدا شده است را به پزشک نشان دهد.
- بررسی بافت دریچه قلب برای تشخیص نوع میکروبی که باعث ایجاد بیماری شده است.
- توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) یا پت اسکن: در این روش که با استفاده از مواد رادیواکتیو انجام می شود، تصاویری به دست می آید که می تواند محل عفونت را نشان دهد.
اندوکاردیت باکتریایی چگونه درمان می شود؟
- اندوکاردیت می تواند بسیار خطرناک باشد و برای جلوگیری از آسیب به دریچه های قلب و عوارض جدی تر، بیمار باید فورا تحت درمان قرار بگیرد.
- پزشک درمان را با تجویز آنتی بیوتیک های وریدی (IV) شروع می کند. برای درمان عفونت، معمولا باید به مدت 6 هفته از این آنتی بیوتیک ها استفاده شود.
- پزشک در طول درمان علائم بیمار را کنترل می کند تا ببیند که آیا درمان موثر بوده یا خیر. آزمایش کشت خون نیز مجددا تجویز می شود.
- در صورتی که اندوکاردیت، به دریچه های قلب و یا قسمت دیگری از قلب آسیب برساند، ممکن است برای ترمیم دریچه و بهبود عملکرد قلب، بیمار به عمل جراحی نیاز داشته باشد.
- پس از تکمیل درمان، پزشک منشا باکتری های درون خون (به عنوان مثال، عفونت دندان) را تعیین کرده و آن را درمان می کند.
چگونه می توان خطر ابتلا به اندوکاردیت را کاهش داد؟
رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند تا حد زیادی خطر ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی را کاهش دهد. تاثیر سلامت دهان و دندان در کاهش خطر ابتلا به این عارضه، از مصرف داروهای آنتی بیوتیک هم بیشتر است. بنابراین باید تا حد امکان از دندان ها و لثه های خود مراقبت کنید:
- هر شش ماه یکبار وضعیت دندان های خود را بررسی کنید.
- دندان های خود را به طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
- اگر از دندان مصنوعی استفاده می کنید، مطمئن شوید که به درستی در جای خود قرار می گیرند.
چگونه می توان از اندوکاردیت باکتریایی پیشگیری نمود؟
انجمن قلب آمریکا سابقا توصیه کرده بود که برای کاهش خطر ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی، افراد در معرض خطر بهتر است قبل از انجام برخی اقدامات درمانی، آنتی بیوتیک (جهت پیشگیری) مصرف کنند. اما این سازمان دیگر امر را توصیه نمی کند. زیرا اندوکاردیت به احتمال زیاد ناشی از قرار گرفتن روزانه در معرض باکتری ها است. علاوه بر این، مصرف آنتی بیوتیک ها قبل از یک مداخله درمانی (جهت پیشگیری) ممکن است خطرات بیشتری نسبت به مزایای احتمالی آن داشته باشد.
بنابراین، فقط افرادی که بیشترین خطر ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی را دارند، از مصرف آنتی بیوتیک ها قبل از انجام برخی اقدامات درمانی سود می برند. موارد زیر می توانند خطر ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی را افزایش دهند:
- دریچه مصنوعی قلب
- ترمیم دریچه قلب
- سابقه ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی
- بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک درمان نشده
- بیماری دریچه قلب (نارسایی دریچه) که بعد از پیوند قلب ایجاد می شود
