فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟ فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) نوعی ریتم غیرطبیعی ضربان قلب است که به دلیل بروز مشکل در سیستم الکتریکی قلب ایجاد می شود. در حالت طبیعی، جریان الکتریکی که باعث انقباض قلب می شود، به طور منظم دهلیز ها و بطن ها را منقبض می کند.
در فیبریلاسیون دهلیزی، بروز یک ناهماهنگی در انقباض دهلیز ها و بطن ها، منجر به ریتم نامنظم و سریع ضربان قلب می شود. ضربان قلب سریع و غیر طبیعی، در صورتی که درمان و یا کنترل نشود، می تواند خطرناک باشد.
علائم فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است منجر به علائم خطرناک و نگران کننده ای شود. این علائم عبارت اند از:
- سرگیجه
- تپش قلب
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- خستگی (به ویژه هنگام ورزش)
فیبریلاسیون دهلیزی و سکته مغزی
فیبریلاسیون دهلیزی، یکی از عوامل خطر سکته مغزی می باشد. حدود 15 درصد از افرادی که دچار سکته مغزی می شوند، به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستند. در افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، ریتم نامنظم قلب می تواند منجر به جمع شدن خون در حفره های قلب شده و ممکن است لخته های خون ایجاد شوند. این لخته ها می توانند از طریق جریان خون به مغز رفته و منجر به بروز سکته مغزی شوند.
به همین دلیل، افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مزمن، معمولاً از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنند. در صورت بروز علائمی همچون درد قفسه سینه، احساس ضعف، افزایش ضربان قلب (بیشتر از 100 ضربه در دقیقه) و یا علائم سکته مغزی، فورا به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی منجر به فیبریلاسیون دهلیزی می شوند؟
فیبریلاسیون دهلیزی یکی از بیماری های شایع است. عوامل خطر ابتلا به این بیماری شامل موارد زیر می باشد:
- فشار خون بالا و کنترل نشده (هایپرتنشن)
- مشکلات دریچه های قلب
- بیماری عروق کرونر (CAD)
- مصرف الکل
- داشتن اضافه وزن یا چاقی
- آپنه خواب
- اختلالات تیروئید
یکی از عوامل خطر مهم، داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی می باشد. خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، به دنبال بالا رفتن سن نیز افزایش می‌یابد. همچنین مردان سفید پوست، بیشتر در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی قرار دارند. برخی از عوامل خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی قابل کنترل هستند. داشتن یک سبک زندگی سالم، وزن مناسب، ترک سیگار، اجتناب از مصرف الکل و پرهیز از مصرف دارو های بدون نسخه و غیر قانونی، می توانند خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را کاهش دهند.
عمل جراحی قلب نیز می تواند یکی از علل ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی باشد. یکی از عوارض عمل جراحی قلب باز یا جراحی بای پس عروق کرونری (CABG)، ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی است و در صورتی که تحت کنترل و یا درمان قرار نگیرد، می تواند منجر به عوارض دیگری نیز شود.
فیبریلاسیون دهلیزی بدون بیماری ساختاری قلب (Lone AFib)
فیبریلاسیون دهلیزی معمولا در افراد بالای 60 سال بروز می یابد که می تواند ناشی از برخی مشکلات قلبی باشد. در بزرگسالان زیر 60 سال، ممکن است فیبریلاسیون دهلیزی بدون علت مشخصی ایجاد شود که در اصطلاح پزشکی به آن فیبریلاسیون دهلیزی بدون بیماری ساختاری قلب (Lone AFib) گفته می شود. این بیماری گاهی اوقات خود به خود بر طرف می شود و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد.
فیبریلاسیون دهلیزی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ممکن است برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی از الکتروکاردیوگرام (نوار قلب یا EKG) استفاده کند. الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب را نشان می دهد و پزشک با استفاده از آن می تواند اختلالات ضربان قلب را تشخیص دهد. در بعضی موارد برای تشخیص ریتم غیرطبیعی ضربان قلب، لازم است فعالیت قلب طی مدت زمان طولانی تری تحت نظارت قرار گیرد. در این صورت می توان از هولتر مانیتورینگ قلب کمک گرفت.
پس از تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی، ممکن است پزشک انجام آزمایشات دیگری را برای بررسی عضلات، دریچه های قلب و همچنین بررسی وجود لخته های خون، درخواست دهد. این آزمایشات ممکن است شامل اکوکاردیوگرام (اکو قلب)، تست استرس و یا کاتتریزاسیون قلبی، برای بررسی انسداد عروق باشد.
ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی چه مدت طول می کشد؟
فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است خود به خود بر طرف شده و یا تا پایان عمر ادامه یابد. در صورتی که فیبریلاسیون دهلیزی گاه به گاه رخ دهد و پس از مدت کوتاهی (چند دقیقه تا چند ساعت) خود به خود برطرف شود، به آن فیبریلاسیون حمله ای دهلیزی گفته می شود. ممکن است فیبریلاسیون دهلیزی طولانی مدت باشد و یا منجر به بدتر شدن علائم شود که در این صورت باید تحت کنترل و درمان قرار بگیرد.
درمان فیبریلاسیون دهلیزی
هدف از درمان، بازگرداندن ریتم طبیعی ضربان قلب و جلوگیری از تشکیل لخته های خون و سایر عوارض ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی می باشد. روش های درمانی زیادی از جمله تغییر سبک زندگی، مصرف برخی دارو ها و مداخلات جراحی برای این بیماری وجود دارد.
کاردیوورژن قلبی
در روش کاردیوورژن، با ارسال شوک های الکتریکی به قلب، میتوان ریتم طبیعی قلب را بازگرداند و فیبریلاسیون دهلیزی را برطرف نمود. کاردیوورژن را میتوان با استفاده از دارو ها نیز انجام داد. در برخی موارد اورژانسی، تنها روش درمانی موثر برای برطرف نمودن فیبریلاسیون دهلیزی، انجام کاردیوورژن است. در برخی موارد نیز، استفاده از این روش مقدور نیست. برای مثال، اگر فیبریلاسیون دهلیزی بیشتر از 48 ساعت بروز پیدا کند، خطر تشکیل لخته خون و به دنبال آن خطر بروز سکته مغزی افزایش می یابد. در این صورت، امکان انجام کاردیوورژن وجود ندارد.
دارو درمانی
در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، معمولاً ترکیبی از دارو ها تجویز می شود. این دارو ها ممکن است شامل دارو های رقیق کننده خون و یا دارو های ضد انعقاد (آنتی کواگولانت ها) باشد که خطر تشکیل لخته خون و در نتیجه خطر بروز سکته مغزی را کاهش می دهند. همچنین، برخی از دارو ها تعداد ضربان قلب را کنترل کرده و از افزایش ضربان قلب جلوگیری می کنند. برخی دارو ها نیز به طور خاص در کنترل ریتم ضربان قلب نقش دارند و از نامنظم شدن آن جلوگیری می کنند.
ابلیشن قلب
در برخی موارد ممکن است استفاده از دارو ها و یا کاردیوورژن در درمان فیبریلاسیون دهلیزی موثر واقع نشود. در این صورت ممکن است ابلیشن قلبی انجام شود. این روش با از بین بردن بخشی از بافت قلب که منجر به ریتم نامنظم ضربان قلب شده، می تواند فیبریلاسیون دهلیزی را به طور کامل درمان کند. در ابلیشن قلبی، یک کاتتر از طریق رگ های خونی به قلب وارد شده و از طریق آن فرکانس های رادیویی با ولتاژ پایین و فرکانس بالا به قلب فرستاده می شود. سپس، با از بین رفتن بخش کوچکی از بافت قلب که عامل آریتمی است، ضربان قلب به حالت طبیعی باز می گردد.
عمل جراحی قلب
در برخی موارد برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی، از عمل جراحی استفاده می شود. عمل جراحی قلب چندین روش مختلف دارد. روش ماز (Maze procedure) نوعی عمل جراحی قلب است که در آن برش های کوچکی در دهلیز ها ایجاد میشود که به هدایت جریان الکتریکی در قلب کمک می کند.
دستگاه ضربان ساز قلبی یا پیس میکر
در موارد نادر، پس از ابلیشن قلبی ممکن است پزشک تعبیه یک دستگاه ضربان ساز یا پیس میکر را برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی توصیه کند. دستگاه ضربان ساز اغلب در درمان برادی کاردی (ضربان قلب آهسته) کاربرد دارد. در بیمارانی که برادی کاردی منجر به بروز برخی علائم می شود، ممکن است از دستگاه ضربان ساز یا پیس میکر استفاده شود.
در صورتی که فیبریلاسیون دهلیزی از طریق روش های ذکر شده کنترل و یا درمان شود، احتمالا هیچ گونه علائم مهم دیگری بروز پیدا نمی کند. برخی از افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مزمن باید تا پایان عمر خود از دارو های رقیق کننده خون استفاده کنند. عوارض جانبی این داروها می تواند منجر به مشکلات دیگری نیز شود.
پیشگیری از فیبریلاسیون دهلیزی
داشتن یک سبک زندگی سالم و تغییر عادات بد، یکی از مهم ترین روش ها برای کاهش خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی می باشد. ورزش منظم، اجتناب از مصرف دخانیات، کنترل فشار خون و داشتن رژیم غذایی سالم، خطر ابتلا به مشکلات قلبی را کاهش می دهد.
موسوی
یکشنبه ۱۶ مرداد ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
