وقتی به پزشک مراجعه می‌کنید، اولین کاری که اغلب انجام می‌دهد بررسی فشار خون شماست. این مهم است زیرا فشار خون شما معیاری از میزان سختی کار قلب شماست. فشار خون شامل دو عدد است: فشار خون سیستولیک و دیاستولیک. اما این مقادیر به چه معناست و چگونه باید نتایج را تفسیر کنید؟ ما در این مقاله به بررسی فشارخون سیستولیک می پردازیم.
فشار خون سیستولیک چیست؟
فشار خون سیستولیک، که به آن عدد بالایی فشار خون نیز گفته می‌شود، نشان‌دهنده حداکثر فشاری است که خون در لحظه انقباض قلب به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند. این فشار در واقع نیرویی است که قلب برای پمپاژ خون به سرتاسر بدن به کار می‌گیرد.
برای حفظ سلامت قلب و عروق، بسیار مهم است که این عدد در محدوده طبیعی باقی بماند، زیرا بالا بودن مداوم آن می‌تواند نشانه‌ای از فشار خون بالا باشد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات جدی را افزایش دهد. به همین دلیل، شناخت و کنترل فشار خون سیستولیک، اولین قدم برای داشتن یک زندگی سالم‌تر است.
منظور از فشار بالای سیستولیک ایزوله چیست؟
دو عدد مهم اندازه گیری فشار خون شامل عدد بالایی (یا فشار خون سیستولیک) و عدد پایینی (یا فشار خون دیاستولیک) می باشد. واحد اندازه گیری هر دو عدد، میلی متر جیوه (mm Hg) بوده و به صورت کلی اعداد 120 به روی 80 یا پایین تر «فشار خون ایده آل» در نظر گرفته می شود.
فشار بالای سیستولیک ایزوله به وضعیتی اشاره دارد که در آن، عدد سیستولیک بالای 130 میلی متر جیوه و عدد دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه باشد. این نوع فشار خون از رایج ترین انواع فشار خون به شمار رفته و بیشتر در سنین بالا بروز می یابد. از جمله علل مرسوم فشار خون بالای سیستولیک ایزوله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سفتی، خشکی و کاهش انعطاف پذیری شریان ها
- پرکاری تیروئید
- دیابت
- بیماری های دریچه قلب
- چاقی یا اضافه وزن
بالا بودن عدد سیستولیک سبب چه می شود؟
بالا بودن عدد سیستولیک به مرور زمان خطر ابتلا به بیماری های جدی مثل سکته مغزی، بیماری های قلبی، زوال عقل و بیماری مزمن کلیه را افزایش می دهد. بر اساس منابع معتبر علمی، فشار خون طبیعی برای بزرگسالان زیر 65 سال، کمتر از 80/130 میلی متر جیوه بوده و برای افراد بالای 65 سال نیز، عدد فشار خون سیستولیک باید همچنان زیر 130 میلی متر جیوه باشد.
از آنجایی که این منابع، عدد ثابت و مشخصی برای عدد دیاستولیک سالمندان ارائه نداده اند، بهترین کار برای ارزیابی سلامت قلب و عرق، مشورت با یک پزشک متخصص است تا بر اساس شرایط شما، محدوده نرمال را در نظر بگیرد.
درمان فشارخون سیستولیک
مصرف داروهای کاهش فشار خون، علاوه بر کنترل فشار بالای سیستولیک ایزوله، به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی کمک می کنند. هرچند در این روش درمانی، کاهش فشار خون سیستولیک هدف درمان است، اما افت بیش از حد فشار دیاستولیک، می تواند پیامدهای ناخواسته و پیچیدگی های دیگری ایجاد نماید.
بنابراین، اگر مبتلا به فشار بالای سیستولیک ایزوله هستید، ویزیت های منظم خود را از یاد نبرید. ارزیابی منظم به پزشک امکان بررسی تأثیر داروهای تجویز شده و سایر درمان های پیشنهادی را داده و کنترل بهتر فشار خون شما را آسان تر می کند.
تغییرات سبک زندگی چه تاثیری بر فشارخون سیستولیک دارد؟
در کنار درمان دارویی، تغییرات سبک زندگی نیز از موارد تأثیرگذار در کنترل این بیماری است که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
رژیم غذایی سالم داشته باشید:
داشتن یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه ها، سبزیجات، پروتئین های کم چرب و غلات کامل، همزمان با به حداقل رساندن مصرف شکر، نمک و چربی، کمک بزرگی به کنترل فشار خون شما می کند.
مصرف الکل را محدود کنید:
از مصرف بیش از حد الکل (حتی به صورت تفریحی) خودداری کنید. میزان مصرف نرمال الکل برای زنان تنها یک قوطی در روز و برای مردان حداکثر دو قوطی در روز می باشد؛ الگوی مصرف افراطی الکل معادل پنج نوشیدنی برای مردان و چهار نوشیدنی در زنان است که می تواند خطر ابتلا به ضربان سریع و نامنظم قلب یا فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد. البته، اکثر پزشکان مصرف الکل برای افراد مبتلا به فشار خون بالا را منع کرده اند.
وزن خود را کاهش دهید:
داشتن وزنی در محدوده ی سالم و نرمال، علاوه بر تناسب اندام به کاهش فشار خون شما نیز کمک می کند.
تحرک کافی داشته باشید:
150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت بدنی شدید در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، توصیه می شود.
سیگار را ترک کنید:
برای ترک هر گونه دخانیات از پزشک خود کمک بگیرید.
خواب کافی فراموش نشود:
بین 7 تا 9 ساعت خواب با کیفیت برای بزرگسالان واجب است.
کلسترول خون را مدیریت کنید:
افزایش کلسترول بد (LDL) خطر ابتلا به بیماری های قلبی را به شدت افزایش می دهد.
دیابت را کنترل کنید:
بالا بودن میزان قند خون، به مرور زمان منجر به آسیب دیدگی قلب و سایر اندام ها خواهد شد. بنابراین، برای مدیریت دیابت خود بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.
