آیا دوره ی بارداری خود را می گذرانید و رگ های برآمده ی آبی یا بنفش در پا های شما باعث نگرانیتان شده است؟ می خواهید بدانید درمان آن در زمان بارداری ممکن است؟ اگر این رگ ها علاوه بر ظاهر ناخوشایندشان، برای شما مشکلی جدی ایجاد کرده اند، باید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می تواند گزینه های کنترل یا درمان واریس در شرایط ویژه ی بارداری را بررسی کند. در ادامه، درمان واریس در بارداری را بررسی خواهیم کرد.
واریس در بارداری و به خصوص در سه ماهه سوم نسبتا شایع است. شایع ترین محل برای واریس در دوران بارداری، پاها، مچ پا و ناحیه تناسلی خارجی (فرج) است. بواسیر، در واقع همان سیاهرگ های واریسی هستند که در ناحیه رکتوم یا اطراف مقعد شما ایجاد می شوند و این رگ ها در دوران بارداری نیز بسیار شایع هستند.
رگ های عنکبوتی می توانند همراه با رگ های واریسی ایجاد شوند. این رگ ها در واقع خطوط آبی یا قرمز ظریفی هستند که می توانید با چشم و بدون نیاز به ابزاری خاص، آنها را زیر پوست خود ببینید، اما تفاوت آنها با رگ های واریسی این است که رگ های عنکبوتی، شکل توده ای ندارند.
واریس چگونه ایجاد می شود؟
سیاهرگ ها بخشی از سیستم گردش خون هستند که مسئولیت برگرداندن خون از بدن به قلب را بر عهده دارند. دریچه های داخلی رگ ها به حفظ جریان خون در جهت درست خود کمک می کنند. اگر دیواره ها و دریچه های سیاهرگ ها ضعیف شوند، خون می تواند در خلاف جهت خود حرکت کند و باعث به وجود آمدن حوضچه هایی در رگ ها شود که این نواحی ممکن است متورم برجسته شوند.
کلینیک کلیولند یک مرکز پزشکی دانشگاهی است که به صورت غیرانتفاعی اداره می شود. تبلیغات در سایت ما به حمایت از ماموریت ما کمک می کند. ما محصولات یا خدمات غیر از کلینیک کلیولند را تایید نمی کنیم.
دیواره ی ضعیف رگ ها، و دریچه های وریدی یک طرفه ای که دچار نشتی شده اند، سبب ایجاد واریس می شوند. در زمان بارداری، خطر ابتلا به واریس بیشتر از همیشه است. زیرا:
✔️ افزایش حجم خون در این دوره باعث فشار بیش از حد روی رگ های شما می شود.
✔️ افزایش سطح هورمون پروژسترون (هورمون بارداری)، باعث شل شدن و انبساط رگ ها و دریچه ها می شود. این امر، حرکت کند تر خون در پا ها و انباشت خون در ورید های پا را به همراه دارد.
✔️ رشد رحم باعث فشار مضاعف به رگ های ناحیه لگن شده و کار رگ های پا برای رساندن خون به این ناحیه را دشوار می کند.
در حالی که بیشتر بانوان از ظاهر رگ های واریسی شکایت می کنند، اما مشکلات دیگری نیز در کنار این ظاهر ناخوشایند وجود دارد. درمان رگ های واریسی نه تنها ظاهر بهتری به پاهای شما می بخشد، بلکه علائم آزار دهنده ی آن را از بین می برد. این علائم آزار دهنده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ورم در مچ، قوزک و پا
- احساس ناراحتی و سنگینی در پاها
- گرفتگی و نبض در پا
- خارش قوزک پا
- تغییر رنگ پوست در اطراف رگ های واریسی
- احساس سنگینی در پاها
- خارش اطراف سیاهرگ ها
- گرفتگی عضلات پا
- درد ناگهانی، درد مداوم، احساس ضربان داشتن یا حساسیت در ساق پاها
هموروئید همچنین می تواند باعث ایجاد درد و خارش در آن ناحیه شود. زور زدن در حین اجابت مجاز می تواند باعث بروز خونریزی هموروئید شود و هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است شما متوجه خون قرمز رنگ روشنی بر روی دستمال توالت شوید.
چه عواملی باعث افزایش احتمال واریس بارداری میشود؟
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به واریس پا در بارداری را افزایش دهند شامل موارد زیر است:
- رژیم غذایی: سدیم زیاد یا کمبود فیبر یا آب می تواند باعث انباشت آب در بدن شما شود و این مساله خطر ابتلا به واریس و هموروئید را افزایش دهد.
- ژنتیک: اگر مادر یا مادربزرگ شما واریس دارد، احتمال ابتلا شما به واریس در دوران بارداری افزایش می یابد.
- وزن: رگ های واریسی در افرادی با اضافه وزن، بیشتر دیده می شوند.
تشخیص واریس بارداری
واریس بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟ پزشک در کلینیک واریس بسته به علائم ممکن است پاها، اندام تناسلی و یا ناحیه رکتوم را معاینه کند. اگر علائم شدید باشند، پزشک ممکن است برای اندازه گیری جریان خون در رگ های سطحی و عمقی، انجام سونوگرافی داپلر را توصیه کند.
رگ های واریسی می توانند با افزایش خطر لخته شدن خون در رگهای عمقی ( ترومبوز ورید عمقی) همراه باشند، که این وضعیت می تواند باعث ایجاد عارضه های خطرناکی همچون آمبولی ریه شود.
در رابطه با درمان واریس با لیزر چه می دانید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید.
درمان واریس بارداری
از آنجایی که رگ های واریسی معمولاً بی خطر هستند و پس از زایمان خود به خود بهتر می شوند، پزشکان معمولا ضرورتی برای درمان آنها نمی بینند. با این وجود می توانید اقداماتی را برای کاهش علائم یا جلوگیری از بدتر شدن آن ها انجام دهید:
- برای کمک به خون رسانی، بهتر است از ایستادن یا نشستن طولانی مدت در یک مکان خودداری کنید.
- به طور منظم ورزش کنید ( حتما قبل از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید ورزش در دوران بارداری برای شما خطری دارد یا نه)
- مقدار سدیم را در رژیم غذایی خود کمتر کنید، سدیم باعث تورم بدن می شود.
- گاهی پاهای خود را بالا بیاورید اینکار باعث می شود خون به قلب شما بازگردد.
- به پهلوی چپ بخوابید تا فشار وارد بر بزرگسیاهرگ زیرین (بزرگترین سیاهرگ بدن است که وظیفه آن انتقال خون از قسمتهای پایینی بدن و پاها به قلب است) کمتر شود.
- وقتی می نشینید پاهای خود را از هم باز کنید تا گردش خون در ناحیه تحتانی بهتر شود.
- برای جلوگیری از تجمع خون در پاها، جوراب شلواری های حمایت کننده ای که برای اینکار استفاده می شوند، جوراب یا ساپورت بپوشید که به آنها، جوراب های فشاری نیز می گویند.
اگر رگ های واریسی شما پس از زمان خود به خود از بین نرفتند، می توانید با پزشک خود در مورد روش های دیگر درمانی مانند اسکلروتراپی، درمان با لیزر و یا جراحی، صحبت کنید و در صورت نیاز از آن ها استفاده کنید.
هموروئید در دوران بارداری چگونه درمان می شود؟
همانند رگ های واریسی، هموروئیدها نیز معمولا بی خطر هستند و ممکن است پس از زایمان خود به خود بهتر شوند.
اما برای تسکین بواسیر خود، می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- از کمپرس یخ یا کمپرس سرد در آن ناحیه استفاده کنید.
- از پزشک خود در مورد استفاد از نرم کننده های مدفوع یا کرم های مقعدی که برای استفاده در دوران بارداری بی خطر هستند، سوال کنید.
- مطمئن شوید که در طول روز برای جلوگیری از یبوست، آب و فیبر کافی را در برنامه غذایی روزانه خود دریافت می کنید.
- چند بار در روز به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه در یک حمام گرم و کم عمق، که حمام سیتز نیز نامیده می شود، بنشینید.
کنترل علائم آزاردهنده ی واریس در زمان بارداری
معمولاً در زمان بارداری از انجام جراحی یا حتی درمان های غیر تهاجمی برای واریس خودداری می شود. علت این امر، خطر بالای درمان واریس در بارداری می باشد. اما راهکار های دیگری برای کنترل ایمن و مؤثر واریس برای زنان باردار وجود دارد. شما می توانید با خیال راحت راه های زیر را امتحان کنید:
ورزش: پیاده روی یا سایر ورزش هایی که روی عضلات پا های شما تأثیر می گذارند، می توانند به جریان خون خروجی از پا ها کمک کنند. با پزشک زنان خود در رابطه با ورزش های مناسب در زمان بارداری مشورت کنید.
کفش های بدون پاشنه: از کفش مناسب استفاده کنید! با وجود اینکه کفش های پاشنه بلند پاهای شما را لاغر و کشیده نشان می دهند، اما کار عضلات پا را برای کمک به جریان خون دشوار می کنند. کفش های پاشنه بلند خود را تا زایمان کنار بگذارید. استفاده ی هر چند وقت یک بار و کوتاه مدت از این کفش ها مشکلی ایجاد نمی کند.
جوراب های مخصوص واریس: ضخامت جوراب های ساق بلند مخصوص واریس، دو برابر جوراب های عادی است. این جوراب ها باعث تسهیل بازگشت خون به سمت قلب و در نتیجه، پیشگیری از تورم می شوند و از بیشتر شدن واریس جلوگیری می کنند. برای پیشگیری از جمع شدن خون در رگ ها پیش از خروج از تختخواب، به همان شکل دراز کشیده، جوراب های مخصوص را بپوشید و از در آوردن آن در طول روز خودداری کنید.
زمانی که نشسته اید، پاها را روی هم نگذراید: انداختن یک پا روی پای دیگر می تواند جریان خون را یا مشکل مواجه کند و باعث فشار اضافه و انباشتگی خون شود
تحرک داشته باشید: برای مدتی طولانی در حالت ایستاده یا نشسته، بدون استراحت یا تحرک نباشید. اگر کار شما ایجاب می کند که برای مدتی طولانی بأیستید یا در حالت نشسته بمانید، حداقل هر از چند گاهی حالت خود را عوض کنید. این کار می تواند از انباشتگی خون در پا ها جلوگیری کند.
روی پهلوی چپ خود بخوابید: با بزرگ تر شدن شکم شما در زمان بارداری، خوابیدن به پشت نیز دشوارتر می شود. در صورتی که به واریس مبتلا شده اید، بهتر است سعی کنید به جای پهلوی راست، تنها روی پهلوی چپ خود بخوابید. با این کار از وارد کردن فشار اضافه ی رحم به رگ های شکمی جلوگیری می کنید و خون می تواند به راحتی از پا ها به بالاتنه برگردد.
پاهای خود را بالا بیاورید: در طول روز زمانی را برای این کار اختصاص دهید. به طور ایده آل، در این حرکت ارتفاع پاها باید بالاتر از قلب باشد، تا جاذبه به جریان خون از پا به بالاتنه کمک کند. همچنین، شما می توانید در هنگام خوابیدن، پاهای خود را روی بالش قرار دهید.
مصرف نمک را کم کنید: مصرف زیاد نمک با بالا بردن سطح مایعات خون باعث افزایش فشار به رگ ها می شود. این مایعات اضافه می توانند وارد بافت های پا شده و باعث ورم در پا و قوزک ها شوند. با آشامیدن مقادیر زیاد آب می توانید به جلوگیری از این اتفاق کمک کید.
وزن خود را کنترل کنید: بدن در زمان بارداری دچار تغییرات فراوانی می شود که تغییر وزن از اولین آنها است! چاقی در زمان بارداری طبیعی است، اما هر چقدر این افزایش وزن شدیدتر باشد، فشار وارده به رگ ها نیز بیشتر می شود. تلاش کنید تا افزایش وزن مناسب و متعادلی در بارداری داشته باشید تا با اضافه وزن بیش از حد مقابله کنید. پزشک متخصص می تواند افزایش وزن عادی بین هر نوبت ویزیت را به شما گوشزد کند.
صبور باشید! در بسیاری از موارد، واریس تا 3 ماه پس از زایمان از بین می رود. در صورتی که پس از این 3 ماه، واریس خود به خود از بین نرفت، شما می توانید به یک متخصص مراجعه کنید تا شدت مشکل را بررسی کند. به گفته رادیولوژیست و متخصص مشکلات پیچیده ی وریدی: «در صورتی که شما در زمان بارداری دچار واریس شدید شده اید و تمایل به بارداری مجدد دارید، پیشنهاد می کنم حتماً با یک پزشک متخصص وریدی مشورت کنید. ممکن است بهتر باشد قبل از بارداری مجدد، مشکل واریس را به طور کامل درمان کنید، زیرا واریس با بارداری مجدد، شدت خواهد گرفت.»
آیا واریس بعد از بارداری از بین می رود؟
بله، معمولا رگ های واریسی موقتی هستند و پس از تولد کودک شما، کمتر می شوند. اما در صورتی که شما بیش از یک فرزند داشته باشید، ممکن است با هر بار بارداری این رگ ها بدتر شوند و احتمال بهبود واریس شما کمتر می شود.
خطرات واریس در بارداری
وریدهای واریسی می توانند علائم زیادی از جمله درد موضعی، خارش و سوزش را در دوران بارداری ایجاد کنند. در موارد شدیدتر، آنها می توانند باعث سنگینی و تورم عمومی پا شوند. خطر اصلی پزشکی، احتمال ایجاد لخته های خون در وریدهای واریسی است. این مسئله ترومبوز سطحی نامیده می شود و به اندازه ترومبوز ورید عمقی خطرناک نیست.
ترومبوز سطحی به داروهای رقیق کننده خون نیاز ندارد، اما گاهی اوقات نیاز به درمان با آسپرین یا داروهای نوع ادویل دارد. خطر کمی وجود دارد که ترومبوز سطحی بتواند به وریدهای عمیق تر گسترش یابد.
چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنیم؟
در اکثر مواقع، واریس مساله ای جدی نیست. اما در صورت مشاهده نشانه های زیر بهتر است با پزشک یا کلینیک واریس خود تماس بگیرید:
- خونریزی از رگ های واریسی
- زخم باز روی پوست نزدیک به رگ های واریسی
- درد، تورم و قرمزی در پای شما که این ها می توانند نشانه هایی از لخته شدن خون باشند