درمان واریس با لیزر (EVLA)، روش درمانی جدیدی برای عارضه واریس است، که نیازی به انجام جراحی ندارد. در درمان واریس با لیزر، به جای آن که ورید ناهنجار مورد نظر را گره زده و بدین شکل آن را از بین ببریم، به کمک لیزر به این ورید گرما وارد میکنیم. این حرارت دیواره وریدها را از بین میبرد و بدن به طور طبیعی بافت مرده را جذب میکند و رگ های غیر طبیعی نیز از بین میروند.
این کار را میتوان در مطبی ساده به صورت سرپایی و بدون نیاز به اتاق عمل انجام داد. در تصویر زیر نتیجه ی قبل و بعد از درمان واریس در یک جلسه نشان داده شده است. از روند درمانی این بیمار، یک جلسه ی دیگر باقی مانده است.
واریس چیست؟
واریس به ورید های گشاد شده، متورم و پیچ خورده ای گفته می شود که درست زیر پوست قرار گرفته اند. این مشکل بسیار شایع بوده و معمولاً خطرناک نمی باشند. دو سیستم اصلی ورید های پا عبارتند از:
- ورید های عمقی: رگ هایی که در عمق ماهیچه های ساق پا قرار گرفته و در زمان راه رفتن منقبض می شوند. ورید های عمقی خون را از پا به قلب می رسانند.
- ورید های سطحی: این رگ ها -همانطور که از نامشان پیداست- درست در زیر پوست قرار داشته و اهمیت کمتری نسبت به ورید های عمقی دارند. واریس معمولاً ورید های سطحی را درگیر می کند.
خون از طریق سیاهرگ ها به قلب بر می گردد. تمامی این ورید ها (سیاهرگ ها) دارای دریچه های یک طرفه ای هستند که حرکت خون در خلاف نیروی جاذبه را، آسان تر می کنند. به بیانی دیگر، دریچه های یک طرفه ی سیاهرگ ها، مانع از برگشت خون به عقب می شوند. زمانی که این دریچه ها ضعیف شده و یا آسیب می بینند، خون به جای حرکت به سمت قلب، به عقب بر می گردد و در سیاهرگ ها تجمع می یابد.
در نتیجه، سیاهرگ های شما گشاد و متورم خواهند شد. عواملی مثل نشستن یا ایستادن طولانی مدت، می تواند باعث فشار مضاعف و تجمع خون در رگ های پا شود. به مرور زمان، فشار بیش از حد روی رگ های پا، منجر به تضعیف دیواره، یا آسیب دیدگی دریچه سیاهرگ ها و در نتیجه، بیماری واریس و رگ های عنکبوتی می شود.
علائم واریس چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به واریس، هیچ علائم خاصی را تجربه نمی کنند. در اغلب اوقات ظاهر ناخوشایند واریس، برای بیماران آزار دهنده و شرم آور است. علاوه بر ظاهر ناخوشایند رگ های واریسی، علائم واریس شامل مواردی مثل درد، ناراحتی و سنگینی پاها است که معمولاً در زمان عصر بدتر می شوند. در برخی موارد نیز ممکن است تورم مچ پا رخ دهد. علائمی که به آنها اشاره شد، از نظر پزشکی و سلامت جدی نیستند؛ اما ممکن است برای بیمار غیر قابل تحمل و آزار دهنده باشند.
واریس معمولاً با گذشت زمان بدتر می شود، اما روند این اتفاق اغلب بسیار کند می باشد. در موارد نادر، فشار زیاد ناشی از رگ های متورم و پیچ خورده، ممکن است به پوست اطراف مچ پا آسیب رسانده و منجر به زخم و تغییر رنگ پوست آن ناحیه گردد. در برخی موارد نیز ممکن است پوست ناحیه واریس دچار اگزما شود. عدم درمان مشکلات پوستی ناشی از واریس، سبب وخامت اوضاع و زخم های واریسی خواهد شد. بنابراین، در صورت مشاهده ی هرگونه تغییر در پوست نواحی واریس خود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
سایر مشکلاتی که رگ های واریسی ممکن است ایجاد کنند:
در موارد شدید، رگ های واریسی ممکن است به میزان قابل توجهی خونریزی کرده و تورم خفیف و طولانی مدت در ناحیه پا ایجاد کند. با گذشت زمان، این امر باعث مشکلات پوستی و آسیب دیدگی بافت پا (مثل جراحت و زخم های ماندگار) می گردد.
درمان واریس چگونه است؟
گزینه های درمانی موجود عبارتند از:
- جراحی
- لیزر رگهای واریسی
- فوم اسکلروتراپی
- فرسایش رادیوفرکانسی
برای تعیین بهترین گزینه ی درمانی و بعضاً، طی فرآیند درمان با برخی از این روش ها به سونوگرافی داپلکس نیاز می باشد. در بسیاری از موارد اگر اسکن شما تصاویر واضحی ارائه ندهد، پزشک در کلینیک واریس ممکن است عکس برداری با اشعه ایکس از وریدها (سونوگرافی) را تجویز کند.
در طول سونوگرافی رگ های پا، پزشک یک ماده ی کنتراست به رگ های شما تزریق می کند، تا جریان خون و محل انسداد رگ های شما را بررسی کند. این آزمایش بهترین راه برای تشخیص زود هنگام آسیب دیدگی ورید عمقی می باشد. آزمایشات دیگری که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از: MRI و CT اسکن.
- اسکلروتراپی به کمک فوم، مخصوصا برای کسانی مفید است که رگهای گسترده کمتری دارند و با چندین جلسه درمانی اضافی، احتمال عود وریدهایشان در آینده و لزوم درمانهای اضافی مشکلی ندارند. این روش کمترین سطح تهاجم را دارد.
- گزینه RFA (VNUS, RFITT) برای کسانی مناسب است که یک قطعه مستقیم ورید دراز و نیازمند به درمان، دارند. RFA تقریبا برای 70٪ بیماران مناسب است.
- EVLA تقریباً برای همه بیماران مناسب است، چه افرادی که وریدهایشان کوتاه و چه بلند باشد. روش و نتایج درمانی تقریبا با RFA و EVLA یکسان است.
روش درمان واریس با لیزر چگونه است؟
برای لیزر رگهای واریسی در وهله اول، ورید های تحت درمان به کمک سونوگرافی با قلم علامتدار میشوند. لازم است روی یک کاناپه دراز بکشید و در ضمن پایتان باید تمیز باشد و با تکه پارچهای پوشیده شود. بسته به اینکه کدام وریدها باید درمان شوند، ممکن است نیاز باشد تا به پشت یا جلو دراز بکشید.
منظور از اصطلاح داخل وریدی، داخل سیاهرگ یا همان ورید است، بنابراین اقدام بعدی پزشک دسترسی به داخل ورید شما خواهد بود. بدین منظور، مقدار کمی بیحسی موضعی از راه پوست، به ورید تزریق میشود و سوزنی به آن وارد میشود و یک عدد سیم از طریق سوزن وارد رگ میشود. سوزن برداشته میشود و یک عدد کاتتر (لوله پلاستیکی نازک) از طریق سیم عبور داده میشود، از رگ بالا میرود و در انتها، سیم نیز برداشته میشود.
در گام بعدی، یک فیبر لیزری از کاتتر عبور داده میشود و نوک آن در بالاترین نقطه گذاشته میشود تا شروع به گرم شدن کند (معمولاً چین کشاله ران شما ایجاد میشود). سپس مقدار زیادی محلول بیحسی موضعی از طریق چندین سوراخ سوزنی ریز در اطراف رگ تزریق میشود. کلیه کارکنان و خود بیمار، میبایست اقدامات احتیاطی مربوط به ایمنی لیزر واریس پا را انجام دهند. سپس لیزر به مدت 5 دقیقه تابیده میشود و ورید را از بین میبرد.
سپس، صدای زنگ هشدار بازر دستگاه را خواهید شنید که ممکن است همزمان بوی سوختگی را حس کنید اما دردی احساس نخواهید کرد. اگر درمان روی هر دو پایتان انجام میشود، این روند روی پای دیگر نیز باید تکرار شود. در نهایت، لیزر و کاتتر برداشته میشوند و سوراخ حاصل از سوزن با پانسمانی کوچک پوشانده میشود.
درمان هر پا حدود 20 و 30 دقیقه طول میکشد. همچنین ممکن است کمی اسکلروتراپی به کمک فوم یا مواردی انسداد رگ به کمک قلاب (Avulsion) و جوراب فشاری نیز پس از این برایتان تجویز شو.د.
عکس های قبل و بعد از درمان واریس پا
تقریباً تمام بیماران مبتلا به واریس، کاندید مناسبی برای درمان گرفتگی عروق پا با لیزر محسوب میشوند. معدود افرادی که این روش برایشان مناسب نیست ( کسانی که پس از جراحیهای قبلی، با بروز رگ های کوچک راجعه، همراه با بازگشت واریس مواجه میشوند)، معمولا فقط با اسکلروتراپی به کمک فوم درمان میشوند.
توجه داشته باشید که نتیجه ی درمان در یک جلسه نمایش داده شده است و برخی بیماران به دلیل شدت واریس پا و تکمیل مراحل درمان، به جلسات بیشتری نیاز خواهند داشت. معجزه درمان واریس را در ادامه خواهید دید.
مراقبت های بعد از لیزر واریس پا
بلافاصله پس از لیزر رگهای واریسی، به شما اجازه داده میشود تا به خانه برگردید. رانندگی اصلا توصیه نمیشود، در عوض باید یا از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید، پیاده روی کنید یا از دوستانتان برای رانندگی کمک بخواهید. تا دو هفته باید جوراب بپوشید و در مورد نحوه حمام کردن نیز به شما دستورالعملهایی داده میشود. سعی کنید بلافاصله به کار خود برگردید و بیشتر فعالیتهای معمول خود را انجام دهید.
در دوره استفاده از جوراب ساق بلند نباید شنا کنید یا پاهایتان را خیس کنید. بیشتر بیماران احساس سفت شدن وریدهای تحت درمان را در طول مسیرشان تجربه خواهند کرد و بعضی از آنها حدود 5 روز بعد در همان ناحیه دچار درد میشوند که این درد معمولاً خفیف است. داروهای ضد التهابی طبیعی مانند ایبوپروفن به طور معمول برای تسکین این دردها کفایت میکنند.
آیا برای بهبود من، لیزر رگهای واریسی کافی است؟
اگر هدف شما از درمان واریس پا با لیزر ، تنها رفع علائم آزاردهنده است، معمولا به درمان دیگری نیاز نخواهید داشت. با این حال، اکثر بیماران تمایل دارند ظاهر وریدهای خود را بهبود بخشند و از این تعداد حدود 80٪ به درمان اضافی نیاز خواهند داشت. به طور معمول پس از درمان واریس پا با لیزر، کمتر بازگشت این بیماری مشاهده می شود اما به ندرت هم به طور کامل از بین میرود. درمان اضافی برای واریس پا با لیزر، میتواند شامل روش انسداد رگ با قلاب (Avulsion) یا اسکلروتراپی به کمک فوم شود. این درمانهای اضافی را میتوان همزمان EVLA یا اغلب پس از تاخیری 4-6 هفتهای انجام داد. اگر وریدهای واریسی گسترده روی هر دو پا وجود داشته باشند، بعید است که بتوانید تمام درمانهای اضافی را در زمان EVLA انجام دهید.
بعد از تزریق محلول بیحسی موضعی در اطراف وریدها، به منظور بیحس کردن آن ناحیه، روش Avulsion انجام میشود. برشهای کوچکی روی رگها ایجاد میشود و با قلاب کروکت بسته میشوند. ممکن است برشهای کوچک زیادی ایجاد شوند اما به راحتی، بدون بخیه و با حداقل زخم بهبود خواهند یافت. اسکلروتراپی به کمک فوم، متداول ترین روش مقابله با واریس باقیمانده پس از انجام EVLA است و برای این افراد بسیار موثر است.
آیا واریس بعد از لیزر درمانی عود می کند؟
رگ های واریسی که با موفقیت درمان شده اند، بر نمی گردند. با این حال، امکان ایجاد رگ های واریسی جدید وجود دارد. بیایید نگاهی دقیقتر بیندازیم که اگر رگها بهدرستی درمان نشوند چه اتفاقی میافتد؟
پزشکانی که متخصص رگ نیستند، اغلب در درمان واریس اشتباه می کنند. بسیاری از آنها در درمان منشأ وریدهای واریسی تشخیص اشتباه می دهند. به عنوان مثال، آنها بر روی سیاهرگ های نزدیک سطح پوست تمرکز می کنند. در این حالت گرچه ممکن است در کوتاه مدت، ظاهر پاها را بهبود بخشند، اما بدون تشخیص مشکل اساسی، علائم بیمار بهبود نخواهند یافت و وریدهای عنکبوتی سطحی در نهایت باز خواهند گشت.
برخی پزشکان نیز اغلب برای خلاص شدن از شر رگهای واریسی، به برداشتن رگ روی میآورند. هنگامی که رگ ها برداشته می شوند، روند طبیعی بهبودی بدن شروع می شود و باعث رشد مجدد آنها می شود. به این فرآیند نئوواسکولاریزاسیون بعد از عمل گفته می شود. با این حال، وریدهای جدید دریچه ندارند و باعث بازگشت رگهای واریسی میشوند.
با انجام روشهای سادهتر، کم تهاجمی و سرپایی، میتوانیم از این علت اصلی رگهای واریسی مکرر جلوگیری کنیم. بیماران میتوانند فعالیتهای عادی خود را معمولاً در همان روز و بدون توقف انجام دهند و درمانها معمولاً کمتر از 30 دقیقه طول میکشد.
پرسش و پاسخ های شایع شما در مورد درمان واریس
در این قسمت سعی کرده ایم تا به سوالات پر تکرار شما در زمینه واریس پاسخ دهیم با این حال اگر همچنان سوالی داشتید می توانید برای مشاوره در زمینه واریس پا روی پرسش از دکتر کلیک کنید.
در این کلینیک بر اساس نوع واریس بیمار و میزان پیشرفت آن، روش های زیر ارائه می شوند:
-اسکلروتراپی با هدایت سونوگرافی: این روش درمانی بدون جراحی، بدون ایجاد زخم و تقریباً بدون هیچ گونه عارضه ای است. یک داروی تخصصی به وریدهای بیمار تزریق می شود که سبب جمع شدن و از بین رفتن رگ های واریسی می شود. شکل ظاهری واریس، معمولاً طی چند هفته بهبود می یابد.
لیزر واریس: این روش به عنوان فرسایش لیزر endovenous نیز شناخته می شود، این درمان در کلینیک ما با بی حسی موضعی به راحتی انجام می شود. لیزر واریس یک روش کم تهاجمی برای درمان رگهای واریسی بزرگتر است و به عنوان یک درمان طلایی در نظر گرفته می شود که نیازی به بستری شدن در بیمارستان یا بیهوشی عمومی ندارد.
چسب واریس: یک درمان مدرن و غیر جراحی است که از چسب پزشکی برای درمان رگهای واریسی استفاده می کند. از آنجایی که چسب پزشکی در عرض چند دقیقه تنظیم می شود، روند بهبودی سریعتر از آن است که گاهی اوقات با سایر درمان ها همراه است.
جوراب واریس: بیمارانی که رگ های واریسی کمی دارند، ممکن است با پوشیدن جوراب های فشاری از علائم خود راحت شوند.
مکمل ها اگرچه ممکن است به تخفیف علائم کمک کنند اما قادر به رفع واریس نیستند. برای از بین بردن واقعی رگهای واریسی، تعدادی روش درمانی بسیار موثر و کم تهاجم امروزه در دسترس است که عملاً به هیچ زمان طولانی برای بهبودی نیاز ندارند.
مسافرت طولانی مدت (بیشتر از 5 ساعت) برای چهار هفته بعد از درمان توصیه نمی شود. اگر مدت کوتاهی پس از درمان به مسافرت هوایی یا مسافرت طولانی نیاز است، لازم است که با پزشک خود در مورد این مساله، قبل از درمان صحبت کنید.
آماده سازی خاصی لازم نیست اگر درمان شما برای صبح برنامه ریزی شده است، حتما صبحانه و داروهای خود را بخورید. شما باید شلوارهای گشاد بپوشید زیرا بعد از اتمام عمل، پاهایتان با باند الاستیک پیچیده می شود. صبح روز درمان از تراشیدن پاها خودداری کنید.
اگر رگ های عنکبوتی نتیجه یک رگ واریسی زمینه ای باشند، یک برنامه درمانی برای درمان رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی تنظیم می کنیم. اگر رگهای عنکبوتی فقط از جنبه ی زیبایی برای شما آزار دهنده هستند، ما می توانیم درمان مناسب را به شما ارائه دهیم.
ما توصیه می کنیم که طی 10 روز اول پس از درمان از انجام فعالیت های سخت مانند انجام ورزش های هوازی، دویدن آهسته یا نشستن و ایستادن طولانی خودداری کنید. ورزش ملایم تا متوسط مانند گلف یا دوچرخه سواری ثابت بدون حرکت مجاز است. شما می توانید کارهای عادی یا شغلی خود را به شرط سنگین نبودن ادامه دهید.
-اگر هیچ دارویی برای کاهش اضطراب مصرف نکرده اید، می توانید بعد از عمل رانندگی کنید.
-مسافرت طولانی مدت بیش از 5 ساعت توصیه نمی شود.
-ما به همه بیماران توصیه می کنیم که برای کمک به روند بهبودی ، حداقل پنج روز از جوراب های فشاری یا بانداژ استفاده کنند.
-در صورت بروز هرگونه ناراحتی ، پزشک ممکن است داروهای مسکن را توصیه کند
این روش حدود یک ساعت طول می کشد و پس از آن می توانید به خانه یا محل کار خود برگردید.
برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن لیزر درمانی بر روی رگهای واریسی، همه بیماران معمولا یک ماه بعد برای ویزیت مجدد به متخصص واریس مراجعه می کنند. پس از انجام لیزر درمانی، ممکن است چند جلسه تزریق اسکلروتراپی برای درمان وریدهای سطحی، مورد نیاز باشد.
این روش دردناک نیست؛ بیشتر بیماران هنگام تجویز بی حسی موضعی فقط ناراحتی خفیفی را تجربه می کنند. بیمارانی که شدیداً مضطرب هستند، باید نگرانی های خود را با پزشک خود در میان بگذارند. پزشک ممکن است برای کاهش اضطراب، دارو یا مکمل برای شما تجویز کند تا قبل از لیزر واریس مصرف کنید. برای بیمارانی که از این دارو استفاده می کنند، ممکن است نیاز باشد تا با یک همراه مراجعه کنند تا در پایان درمان با اون راهی خانه شوند.
به دنبال این روش ، شما باید از جوراب های فشاری یا بانداژ روی پاهای تحت درمان استفاده کنید تا به روند بهبود کمک کند. ممکن است پس از از بین رفتن بی حسی موضعی، مقداری بی حسی را در ناحیه پاهای خود تجربه کنید.
اطلاعات ارائه شده برای حمایت از بیماران است، نه ارائه توصیه پزشکی شخصی.
دکتر مرعشی زاده متخصص قلب در تهران