انواع زیادی از بیماری های عروقی وجود دارند که می توانند در پا ایجاد شوند. در ادامه مطلب آن ها را توضیح خواهیم داد.
انواع بیماری های عروقی پا
بیماری های عروقی پا ناشی از نارسایی در انتقال خون به نواحی کلیدی بدن هستند. بهتر است در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید تا از عوارض آینده آن جلوگیری کنید.
1- بیماری شریان محیطی (PAD): PAD در اثر تنگی یا انسداد مزمن در شریان ها ایجاد می شود و می تواند منجر به مشکلات متعددی از جمله گرفتگی، درد، زخم و تغییر رنگ پوست شود. در شدیدترین موارد که ایسکمی بحرانی اندام تحتانی (CLI) نامیده می شود، ممکن است نیاز به قطع عضو باشد.
2- سندرم احتقان لگن (PCS): PCS به دلیل تجمع خون در لگن ناشی از جریان ناکارآمد آن ایجاد می شود. این بیماری معمولاً منجر به بروز علائمی در لگن می شود اما می تواند بروز علائم در اندام تحتانی را نیز تشدید کند.
3- سندرم می-ترنر (MTS): MTS با فشرده سازی ورید ایلیاک مشترک چپ توسط شریان ایلیاک مشترک راست، تعریف می شود. این فشردگی، ورید ایلیاک مشترک سمت چپ را باریک می کند و میزان خونی که می تواند از پاها خارج شود را کاهش می دهد.
4- نارسایی مزمن وریدی: CVI معمولاً به دلیل از کار افتادن یا تخریب دریچه های عروق ایجاد می شود. برخی از علائم رایج CVI شامل رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی است.
5- ترومبوز ورید عمقی (DVT): DVT زمانی رخ می دهد که لخته خونی در عمق ورید ایجاد شود. اگر قسمتی از لخته یا کل آن از جای خود حرکت کند و به سمت ریه برود، می تواند تهدید کننده زندگی باشد. به این وضعیت آمبولی ریه می گویند و نیازمند مراقبت های فوری پزشکی است.
6- سندرم پس از ترومبوز (PTS): PTS معمولاً در نتیجه یک DVT یا آسیب های دیگر رخ می دهد که باعث آسیب به دریچه های عروق می شود. در صورت آسیب دریچه ها، خون به دلیل عدم گردش بهتر درون پاها، جمع می شود.
مقایسه بیماری های عروقی شریانی و وریدی
سیستم عروقی مسئول اطمینان از انتقال مناسب اکسیژن و سایر مواد مغذی به تمام قسمت های بدن است. این سیستم معمولاً به دو گروه اصلی تقسیم می شود:
1- شریان ها (سرخرگ) خون اکسیژن دار را از قلب شما دور می کنند.
2- وریدها (سیاهرگ) این خون را به قلب برمی گردانند تا بتوان آن را به گردش در آورد.
بیماری های زیادی وجود دارند که بر روی این سیستم اثر می گذارند. اکثر آنها کشنده نیستند اما در صورت داشتن هر یک از علائم مربوطه بایستی به دنبال مشاوره پزشکی بود زیرا این علائم می توانند به سرعت بدتر شوند. برخی از علائم رایج آن، به خصوص در پاها، عبارتند از:
- علائم شریانی: علائمی هستند که نشان می دهند بیمار ممکن است مشکل شریانی داشته باشد. مانند: سردی، بی حسی، گزگز پاها و حس سوزن سوزن شدن هنگام راه رفتن.
- علائم وریدی: علائمی هستند که نشان می دهند بیمار ممکن است مشکل وریدی داشته باشد. مانند: پاهای بی قرار (در شب)، رگ های واریسی قابل مشاهده، تورم ساق پا، ورم پا، و درد ساق در حین ورزش.
پزشکان علاوه بر معاینه کلی بدن، به عوامل خطر نیز توجه می کنند. این عوامل عبارتند از:
1- عوامل خطر شریانی: سیگار کشیدن، دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا. بیمار مبتلا به دیابت که سیگار می کشد 8 برابر بیشتر احتمال دارد به بیماری شریانی مبتلا شود.
2- عوامل خطر وریدی: چاقی، ژنتیک، بارداری چند قلویی.
درمان به چه صورت است؟
خوشبختانه مشکلات عروقی فوق، قابل درمان هستند اما بهتر است برای جلوگیری از آسیب های برگشت ناپذیر، زودتر به دنبال درمان بود. بسیاری از گزینه های درمانی برای آسیب وریدی یا شریانی مشابه هم هستند.
مشابه بسیاری از بیماری های دیگر، عموماً اولین قدم ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش بیشتر است. معمولاً ترک سیگار نیز توصیه می شود زیرا ارتباط نزدیکی با ایجاد بیماری های عروقی دارد. دیگر تغییرات سبک زندگی اغلب شامل توجه بیشتر به سطح قند خون، فشار خون و کلسترول است.
داروهایی وجود دارند که می توانند برای تعدیل عواملی که بر سیستم عروقی تاثیر می گذارند، تجویز شوند. این داروها شامل داروهای کلسترول، داروهای فشار خون و رقیق کننده های خون هستند.
از جراحی های تهاجمی نیز می توان برای ترمیم وریدها و شریان های آسیب دیده استفاده کرد. جراحی عروقی شامل پیوند رگ خونی از جای دیگر بدن به ناحیه تحت تأثیر بیماری است. با توجه به نوآوری‌های جدید و پیشرفت روش های درمان درون وریدی، جراحی عروقی معمولاً برای شدیدترین موارد به کار می رود.
گزینه های درمانی جدید
- عمل آترکتومی شامل برداشتن مکانیکی پلاک ها یا سایر انسدادهای درون شریان است. این امر با استفاده از دستگاه های پزشکی تخصصی انجام می شود.
- روش آنژیوپلاستی و روش ونوپلاستی از این نظر مشابه هستند که در آنها، بالونی در یک رگ بیمار قرار گرفته و باد می شود تا جریان خون افزایش یابد. هنگامی که این کار در یک شریان رخ دهد، روش آنژیوپلاستی و زمانی این در یک ورید انجام شود، عمل ونوپلاستی نامیده می شود. بالون پس از استفاده خالی و بعد خارج می شود.
- بسیاری از عروق حتی پس از باز شدن، دیگر قدرت باز ماندن خود به خود را ندارند، بنابراین آنژیوپلاستی و ونوپلاستی اغلب همراه با استنت گذاری انجام می شوند. استنت گذاری می تواند هم در وریدها و هم در شریان ها رخ دهد و به معنای کار گذاشتن دائمی یک تکیه گاه فلزی برای کمک به باز نگه داشتن رگ مورد نظر در جریان خون است.
پیشبینی روند بیماری، قبل از درمان
بیماری های عروقی با گذشت زمان پیشرفت می کنند و بدتر می شوند، بنابراین تشخیص و درمان زودهنگام نتایج بلند مدت بهتری به همراه دارد. معمولاً حدود ۱ تا ۴ هفته پس از درمان اولیه، بیمار بهبود می یابد اما گاهی اوقات به درمان اضافی نیز احتیاج خواهد بود.
عوارض جانبی این بیماری ها نادر هستند اما امکان بروز آنها وجود دارد. شایع ترین آنها شامل خونریزی جزئی از محل هایی است که برای دسترسی به عروق استفاده می شوند. به عنوان مثال درد کمر نیز طبیعی است و نباید نگران کننده باشد مگر اینکه بیش از 2 هفته ادامه پیدا کند.
عواقب به تعویق انداختن درمان
علائم خفیف می توانند در طول زمان بدتر شده و در صورت عدم درمان به ایجاد محدودیت هایی در زندگی تبدیل شوند. بعضی از این مشکلات شامل ریزش موی پا، زخم هایی غیر التیام بخش یابند و درد مداوم در انگشتان و کف پا هستند. برخی افراد ناخن های ضخیم و کدر، تحرک محدود و ناتوانی از گردش آهسته در پاها را نیز تجربه می کنند. همچنین پوست ممکن است نازک، براق و انعطاف ناپذیر شود. ضربان قلب نیز ضعیف شده و عضلات؛ سنگین، ضعیف و بی حس می شوند. علائم بسته به نوع بیماری ایجاد شده و بدتر می شوند.
برخی از بیماری های همراه (چندابتلایی) احتمال ابتلا به بیماری های عروقی در پاها را افزایش می دهند. افرادی که دارای اضافه وزن، مبتلا به دیابت، سیگاری و یا از نظر فیزیکی کم تحرک هستند نیز بیشتر در معرض مشکلات گردش خون در ساق و کف پای خود خواهند بود.
