رگ های واریسی ظاهر ناخوشایندی دارند و می توانند با خارش و درد همراه باشند. متأسفانه، اگر در خانواده خود سابقه ی واریس دارید، هیچ راهی وجود ندارد که بتوانید به طور کامل از آن پیشگیری کنید، اما می توانید برای صافتر به نظر رسیدن پاها اقداماتی را انجام دهید. برخی از عوامل خطر رگ های واریسی مانند ژنتیک، خارج از کنترل هستند. اما با اصلاح سبک زندگی می توان احتمال ابتلا به آنها را کاهش داد. برای درک چگونگی پیشگیری از رگ های واریسی، آشنایی با نحوه تشکیل آنها می تواند مفید باشد.
رگ هایی که خون را به قلب می رسانند، حاوی دریچه های ریزی هستند که برای جلوگیری از برگشت خون، بعد از هر پمپاژ بسته می شوند. اگر دریچه ی رگ های پاها ضعیف شوند، خون کم کم در پاها جمع می شود. افزایش فشار روی رگ ها باعث بزرگتر شدن آنها می شود و موجب می شود ظاهری شبیه به طناب پیدا کنند. تغییرات طبیعی بدن با بالا رفتن سن، احتمال بروز رگ های واریسی را بیشتر می کند. اگر سابقه ی خانوادگی رگ های واریسی را دارید، بیشتر مستعد ابتلا به آنها هستید.
رگ های واریسی در زنان بعلت نوسانات هومورنی، شایع تر هستند. این نوسانات، باعث شل شدن دیواره ی رگ ها می شوند. استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی نیز احتمال ابتلا به رگ های واریسی را افزایش می دهد. بارداری احتمال بروز رگ های واریسی را بیشتر می کند و با هر بارداری به احتمال خطر اضافه می شود.
راههاي جلوگيري از واريس پا
برای سالم نگه داشتن رگ های خود به منظور جلوگیری از واریس، نکات زیر را می توانید دنبال کنید:
1. از نشستن یا ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
افرادی مانند فروشنده ها و افسران پلیس که روی پاهای خود کار می کنند و یا کارگران و رانندگانی که به مدت طولانی روی صندلی می نشینند، مستعد واریس هستند. اگر شما باید چند ساعت در روز بنشینید یا بایستید، سعی کنید ساعتی یکبار، 10 دقیقه راه بروید. اگر باید به مدت طولانی بایستید، هر از گاهی به یک دیوار تکیه دهید، این کار فشار را از روی رگ های پاهایتان کم می کند.
2. تمرینات ورزشی ساده ای را در محل کار خود انجام دهید.
زمانی که نمی توانید پیاده روی کوتاه انجام دهید، برای تقویت گردش خون در پاهای خود، ساعتی یکبار چند تمرین ساده انجام دهید. در حالت نشسته، با پنجه ی پاهای خود دایره درست کنید و مچ پای خود را خم و راست کنید و در حالت ایستاده، چند بار ساق پای خود را بلند کنید. با منقبض شدن عضلات ساق پا، رگ های پاهایتان فشرده می شوند. این کار به برگشتن خون به طرف قلب کمک می کند.
3. به طور منظم ورزش کنید.
از جمله راههاي جلوگيري از واريس پا ورزش است. فعالیت هایی مانند پیاده روی، دوی آهسته یا دوچرخه سواری که مچ پا را درگیر و عضلات ساق پا را منقبض می کنند، مفید هستند. ورزش هایی که عضلات پا را تقویت می کنند، به بازگشت خون به قلب نیز کمک می کنند.
4. در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید.
اضافه وزن زیاد، فشار زیادی به رگ ها و دریچه های آن وارد می کند.
5. جوراب فشاری بپوشید.
اگر زیاد می ایستید یا می نشینید، پوشیدن جوراب های فشاری بدون کفی در طول روز، می تواند به شما کمک کند. این جوراب ها تا زیر زانو کشیده می شوند و پاها را به آرامی فشرده می کنند تا از جمع شدن خون جلوگیری کنند. این جوراب ها به این دلیل توصیه می شوند که نسبت به جوراب ها یا جوراب شلواری های فشاری، راحت تر هستند.
اما اگر ورم پا دارید، جوراب های فشاری انتخاب بهتری هستند. از پزشک خود سؤال کنید که به چه میزان فشاری نیاز دارید. معمولاً جوراب های فشاری با قدرت 20 تا 30 mmHg مناسب هستند و فشار آنها به اندازه ای نیست که موجب ناراحتی شما شوند.
6. پاهای خود را بالا ببرید.
سه یا چهار بار در روز به مدت 15 دقیقه پاهای خود را تا سطح قلب یا بیشتر بالا ببرید. این کار به جلوگیری از جمع شدن خون کمک می کند و می تواند ورم پا را بهبود بخشد.
7. کفشهایی بپوشید که مچ پاهایتان در آن به راحتی حرکت کند.
هر نوع کفشی که مانع از حرکت مچ پا شود، می تواند خطر واریس را افزایش دهد. این نوع کفشها شامل کفش های پاشنه بلند و کفش هایی می شود که مانند کفش های تخت و یا صندل های چوبی، پاشنه بسیار سخت دارند.
8. نمک کمتر و پتاسیم بیشتری بخورید.
کاهش مصرف نمک یک حرکت هوشمندانه است، زیرا مصرف زیاد آن می تواند منجر به احتباس آب شود و به رگها فشار بیشتری وارد کند. با مصرف غذاهای غنی از پتاسیم مانند زردآلو، عدس، سیب زمینی و موز، می توانید از احتباس مایعات پیشگیری کنید.
9. اگر سیگار می کشید آن را ترک کنید.
سیگار کشیدن یک عامل خطر عمده برای رگ های واریسی است. مواد شیمیایی در سیگار به مرور زمان به رگ ها آسیب می رساند، جریان خون را محدود می کند و بازگشت خون به قلب را سخت تر می کند.
10. از خوابیدن در حالت نشسته خودداری کنید.
اگر معمولاً در صندلی راحتی خود به خواب می روید، حال وقت آن رسیده که ترک عادت کنید. خوابیدن در صندلی به مدت چند ساعت، به این معناست که خون در رگهای پاهایتان جمع می شود. دراز کشیدن در رختخواب، پاها و قلب شما را در یک سطح نگه می دارد.
11.اگر باردار هستید، روی پهلوی چپ خود بخوابید.
جنین در حال رشد باعث تشکیل رگ های واریسی می شود، زیرا فشار زیادی به بزرگ سیاهرگ زیرین وارد می کند. این رگ در امتداد سمت راست بدن قرار دارد. خوابیدن روی پهلوی چپ، این فشار را کم می کند. رگ های واریسی ناشی از بارداری 3 تا 12 ماه بعد از زایمان، خود به خود از بین می روند.