احتمالا شب ها، هنگامی که دراز کشیده و درحال استراحت هستید، گرفتگی عضلات پا را تجربه کرده اید. گرفتگی عضلانی ممکن است ناشی از دلایلی همچون کمبود منیزیم، خستگی عضلانی، کم آبی بدن، گردش خون ضعیف و به ویژه داشتن رگ های واریسی باشد. دستگاه گردش خون سالم و دارای کارکرد مناسب شامل سرخرگ یا شریانهایی است، که خون حاوی اکسیژن و مواد غذایی را از قلب به سلول های بدن می برند و همچنین سیاهرگ یا ورید ها، خون دارای دی اکسید کربن و مواد زائدی را که از اندام ها جمع آوری شده به قلب می آورند تا دفع شوند.
مشکلات مربوط به دستگاه گردش خون، به طور ناگهانی رخ نداده و معمولاً به همراه بیماری ها و مشکلاتی مانند چاقی و اضافه وزن، دیابت، بیماری قلبی و یا نارسایی مزمن وریدی (CVI) ظاهر می شوند. همچنین، در اکثر موارد علائم هشداردهنده ای در ارتباط با هر یک از این بیماری ها و مشکلات وجود دارد. برای تشخیص این که آیا دستگاه گردش خون کارکرد درست و مناسبی دارد یا خیر، 7 مورد از علائم گردش خون ضعیف در ادامه این مطلب آورده شده است.
7 علامت گردش خون ضعیف
1- گرفتگی عضلات
گرفتگی های عضلات پا، در واقع ممکن است به دلیل رگ های واریسی باشد. هنگامی که جریان خون وریدی، عملکرد مناسبی نداشته باشد و خون وریدی در رگ ها باقی بماند، با گذشت زمان، مواد زائد جمع آوری شده سلول ها از جمله اسید لاکتیک، به دیواره رگ ها آسیب رسانده و باعث نشت خون از دیواره ی رگ به درون بافت می شود. این اتفاق، به تدریج باعث آسیب به بافت و عضلات می شود که درنتیجه، گرفتگی عضلات پا را در پی دارد.
2- سنگینی و وزن بالا
اگر هنگام دویدن و یا راه رفتن در طول روز، سنگینی و فشاری را در پاهای خود احساس می کنید که با گذشت زمان بدتر می شود و حتی شما را از انجام فعالیت های روزانه باز می دارد، یکی از شایع ترین علائم بیماری نارسایی مزمن وریدی یا CVI را تجربه می کنید. بیماری CVI فرآیندی است که منجر به واریسی شدن رگ ها می شود.
3- بی حسی
احساس بی حسی در دست و یا پاها، می تواند ناشی ازعوامل زیادی باشد، ازجمله مشکلات گردش خون شریانی یا وریدی که بر اعصاب نیز تأثیر می گذارند. این بی حسی، می تواند دلایل ساده ای مانند کمبود منیزیم یا ویتامین B-12 داشته باشد و یا ممکن است به دلیل عوامل مهم تری مانند تنگی عروق ناشی از دیابت بروز پیدا کند. بی حس شدن اندام ها، می تواند یکی از علائم هشداردهنده ی اولیه، برای مواردی مانند بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)، مشکلات تیروئیدی یا حتی نارسایی مزمن وریدی (CVI) باشد. بنابراین در صورت مشاهده این علائم، حتماً با یک پزشک مشورت کنید.
4- تورم
یکی از علائم گردش خون ضعیف تورم است. هنگامی که در پایان روز جوراب های خود را درمی آورید، ممکن است متوجه رد آن ها در مچ پا یا ساق پا هایتان شوید، که این مسئله ناشی از تورم در پاها، مچ و یا ساق پا می باشد. تورم می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که یکی از آن ها در رابطه با وجود مشکلاتی در گردش خون است.
5- درد
اگر هنگام پیاده روی در پاهای خود احساس درد می کنید و وقتی که پاهایتان را بالا می برید، درد آن بدتر می شود و احساس سوزش هم دارد، ممکن است به دلیل بروز بیماری عروق محیطی باشد و این درد، با عنوان لنگی یا شلی شناخته می شود. با تنگ شدن شریان ها، خون اکسیژن دار به سختی می تواند به سلول ها برسد و این امر در پاها احساس درد ایجاد می کند.
6- اندام های انتهایی سرد
اگر این علائم به دستگاه گردش خون مربوط باشد، به احتمال زیاد ناشی از وجود مشکلات شریانی است. جریان خون شریانی مناسب، علاوه بر تامین اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز اندام ها از جمله نوک انگشتان دست و پا، به تنظیم دما نیز کمک می کند. پس سرد بودن دست و پاها را به عنوان یک علامت هشدار دهنده در نظر بگیرید.
رگ های واریسی
رگ های واریسی یا عنکبوتی، رگ های برآمده ی کوچک و معیوبی هستند که می توانند در پاها احساس درد، سنگینی و بی قراری ایجاد کنند. درون بعضی از سیاهرگ های اندام های تحتانی از جمله پاها، دریچه هایی وجود دارد که از برگشت خون وریدی به سمت اندام جلوگیری می کنند و خون، برخلاف جاذبه زمین، به سمت قلب جریان پیدا می کند. رگ های واریسی، زمانی به وجود می آیند که دریچه های مذکور شکسته شده و بازگشت خون به سمت قلب دشوار می شود.
در نتیجه، جریان خون مجددا به سمت پا ها برمی گردد و با افزایش فشار، رگ ها بزرگ، پیچ خورده و برآمده می شوند. به دنبال تجمع و باقی ماندن خون سیاهرگی در پاها، مواد زائد دفعی موجود در آن، از دیواره رگ ها به داخل بافت نفوذ کرده و علائمی مانند خارش، سوزش و حتی تجزیه بافت یا زخم وریدی را ایجاد می کنند.
درمان گردش خون ضعیف
بسته به نوع مشکل و شدت آن، گزینه های درمانی زیادی وجود دارد. برای مبتلایان به نارسایی مزمن وریدی (CVI) و یا رگ های واریسی، تعدادی فعالیت روزانه و گزینه های درمانی، برای بهبود جریان خون وریدی وجود دارد که در ادامه به چند مورد اشاره شده:
- جوراب های فشاری
فشار جوراب های ساق بلند، به کاهش اندازه ی وریدها کمک کرده و جریان خون وریدی را به سوی قلب می راند. استفاده روزانه از جوراب های فشاری، در کاهش و به حداقل رساندن درد، خستگی و تورم پاها در پایان روز، به افرادی که رگ های واریسی دارند، کمک بسیاری می کند و از آنجا که گردش خون را بهبود می بخشند، می توانند از لخته شدن خون نیز جلوگیری کنند. به همین دلیل، استفاده از این جوراب ها در پروازها و رانندگی های طولانی توصیه می شود.
- ورزش
اختصاص دادن بخشی از روز به فعالیت بدنی و ورزش، از اهمیت زیادی برخوردار است. روزانه 30 دقیقه افزایش ضربان قلب، باعث کاهش استرس و افزایش سطح تمرکز می شود. افزایش وزن، می تواند فشار زیادی بر دستگاه گردش خون وارد کند، چراکه قلب سعی می کند خون را با فشار بیشتری به سراسر بدن پمپاژ کند و در نتیجه، بار کاری آن افزایش می یابد. همچنین، به یاد داشته باشید که تغییر سبک زندگی در بلند مدت، بیشتر از رژیم های غذایی سودمند و نتیجه بخش است. برای تغییر سبک زندگی، می توانید در هر روز تغییرات کوچک و مفیدی ایجاد کنید و به آن ها پایبند بمانید.
- درمان های وریدی
چنانچه احساس درد، سنگینی، بیقراری، گرفتگی عضلات یا رگ های واریسی در پاهای خود دارید، به پزشک متخصص عروق مراجعه کنید. پس از ویزیت کامل، پزشک با در نظر گرفتن روند بیماری و مشکلات شما، برنامه ی درمانی خاصی را به شما توصیه می کند .
این برنامه ی درمانی می تواند شامل یک و یا ترکیبی از درمان های وریدی زیر باشد:
تخریب وریدی
از آن جایی که هیچ روشی برای درمان رگ های واریسی وجود ندارد، رایج ترین برنامه ی درمانی شامل روش هایی است که موجب بسته شدن این رگ ها شده و مسیر جریان خون را به رگ های سالم هدایت می کند. این امر، به نوبه خود گردش خون را بهبود می بخشد، چرا که جریان خون به رگ های سالم هدایت شده و در نتیجه گردش خون ادامه پیدا می کند. در حال حاضر، چندین روش برای تخریب وریدها وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- تخریب حرارتی
در این روش، برای بستن رگ ها از حرارت استفاده می شود. در تخریب لیزری، از حرارت لیزر و در تخریب رادیویی، از امواج رادیویی استفاده می شود.
- تخریب چسبی
در این روش، از نوعی چسب پزشکی به نام سیانو اکریلات برای بستن رگ ها استفاده می شود. این روش تخریب با نام VenaSeal نیز شناخته می شود.
- تخریب شیمیایی
این روش به عنوان اسکلروتراپی نیز شناخته می شود. در این روش، پزشک از نوعی ماده شیمیایی به نام اسکلروزانت استفاده می کند، که با عنوان تزریق اسکلروزانت در وریدها نیز شناخته می شود . این ماده ی دارویی، با از بین بردن ورید ها، باعث بسته شدن آن ها می شود.
- فلبکتومی
فلبکتومی، روش جراحی کم تهاجم و سرپایی است که می توان روی رگ های واریسی سطحی پوست انجام داد. طی این عمل، پزشک با ایجاد تعدادی برش کوچک روی پوست، وریدهای معیوب را به صورت فیزیکی برمی دارد.
پس از انجام این روش های درمانی که معمولاً در مطب پزشک و با بی حسی موضعی صورت می گیرند، می توانید بلافاصله فعالیت حرکتی خود را از سر بگیرید و این خود یکی از بهترین جنبه های استفاده این روش هاست. اگر با علائم مشکلات گردش خون مواجه هستید، با یک پزشک متخصص در مورد علائم و نگرانی های خود صحبت کنید، تا با تشخیص علت اصلی مشکل، به بهبود علائم شما کمک کند.
ازمایش گردش خون ضعیف
چه آزمایشاتی برای تشخیص گردش خون ضعیف انجام خواهد شد:
✔️ سونوگرافی داپلر
✔️ تست فشار داپلر سگمنتال
✔️ تست شاخص مچ پا-بازویی (ABI).
✔️ آنژیوگرافی
✔️ توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن.
✔️سنجش استرس.
✔️آزمایشات خون