در این مقاله مراحل مختلف انجام سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر را برای شما توضیح خواهیم داد.
سیتی آنژیو چیست؟
سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر، یک روش تصویربرداری از قلب می باشد که به وسیله این روش می توان تنگی های به وجود آمده در عروق قلب، توسط پلاک چربی را تشخیص داد. آنژیوگرافی عروق کرونری، در واقع زیر مجموعه گروهی از اقدامات تشخیصی، تحت عنوان کاتتریزایسیون قلبی می باشد که در مقاله ای با عنوان آنژیوگرافی عروق کرونر به طور مفصل در مورد آن صحبت شده است. سیتی آنژیو عروق کرونر روشی کارآمد برای تشخیص بیماری عروق کرونری محسوب می شود.
پلاک هایی که می توانند منجر به ایجاد تنگی در عروق قلب شوند، اغلب از چربی کلسترول و گاها کلسیم تشکیل شده اند. این پلاک ها می توانند به مرور زمان منجر به ایجاد تنگی در عروق کرونر شده و حتی ممکن است منجر به انسداد کامل یک رگ شوند. در بیمارانی که تحت سی تی آنژیو قرار می گیرند، ماده حاجب حاوی ید، از طریق یک راه وریدی به آنها تزریق می شود و سپس از عروق قلب تصویر برداری می شود.
موارد استفاده شایع سی تی آنژیوگرافی چیست؟
1- بیمارانی که مشکوک به آناتومی غیرطبیعی عروق کرونر می باشند.
2- بیمارانی که ریسک کم یا متوسط برای ابتلا به بیماری عروق کرونر دارند.
3- بیمارانی که نتایج تست های غیرتهاجمی آنها نامشخص یا مبهم باشد.
4- بیمارانی که دچار نارسایی قلبی جدید شده و ریسک ابتلا به درگیری عروق کرونر کم تا متوسط باشد.
5- در بیمارانی که قبلا تحت عمل باز قلب یا پیوند عروق قلب قرار گرفته اند.
6- بیمارانی که در بررسی های قبل از عمل های غیرقلبی ریسک متوسط برای ابتلا به بیماری عروق کرونر دارند.
در بیماران فوق، سی تی آنژیو می تواند اطلاعات مهمی در مورد وجود و شدت تنگی در عروق کرونر به ما بدهد.
آمادگی قبل از سی تی آنژیو قلب
- باید یک لباس راحت و گشاد به تن داشته باشیم. ممکن است از شما درخواست شود که لباس اتاق عمل (گان) بر تن کنید.
- وسایل آهنی از قبیل زیوآلات، عینک، سنجاق سر و ... می توانند تصاویر سی تی آنژیوگرافی را مخدوش کنند، آنها را در خانه بگذارید.
- ممکن است از شما درخواست شود سمعک و یا پروتز های دندانی که قابلیت جابجایی دارند را، خارج کنید.
- در صورتی که لباس زیر خانم ها حاوی سیم های فلزی باشد، باید از تن در آورده شود.
- از شما درخواست می شود چند ساعت قبل از سی تی آنژیو چیزی نخورده و نیاشامید.
- لیست دارو هایی که مصرف می کنید و همچنین مواردی که به آن حساسیت دارید را در اختیار پزشک خود قرار دهید. اگر شما حساسیت شناخته شده به ماده حاجب داشته باشید، پزشک شما برای کاهش احتمال حساسیت از روز قبل برای شما کورتون تجویز خواهد کرد.
مواردی که به شما توصیه می شود قبل از انجام سی تی آنژیو قلب از آنها پرهیز نمایید:
- قرص های لاغری حاوی کافئین، همچنین نوشیدنی های حاوی کافئین از قبیل قهوه و نوشابه های انرژی زا.
- از روز قبل از سی تی آنژیو از وایاگرا یا قرص های مشابه باید پرهیز شود. زیرا با دارو هایی که در حین سی تی آنژیو به شما تزریق می شود تداخل دارد.
در بیماران خانم در صورتی که احتمال بارداری وجود دارد، حتما با پزشک خود درمیان بگذارند. در صورتی که شما به کودک خود شیر می دهید، توصیه می شود شیر خود را دوشیده و طی 24 ساعت بعد از انجام تست، از شیردهی خوداری کنید تا ماده حاجب کلا از بدن شما خارج شود. هر چند بر اساس توصیه کالج رادیولوژی آمریکا، میزان ماده حاجب در شیر مادر بسیار کم است، ولیکن برای احتیاط بهتر است طی 24 ساعت از شیردهی خوداری نمایید.
ظاهر دستگاه سی تی آنژیوگرافی
دستگاه سیتی آنژیوگرافی شبیه یک دونات بزرگ (پیراشکی گرد تو خالی) می باشد که یک تونل کوتاه در وسط آن می باشد. شما روی یک تخت باریک دراز می کشید که این تخت وارد دستگاه سی تی آنژیو می شود و سپس تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس از طریق دستگاه انجام می شود.
اتاق کنترل، کامپیوتر و تکنسین رادیولوژی در اتاق مجاور شما می باشند که از طریق شیشه امکان مشاهده شما برای تکنسین وجود دارد. همچنین از طریق بلند گو و میکروفون موجود در اتاق، می توانید با تکنسین ارتباط برقرار کنید.
سی تی آنژیو قلب چگونه انجام می شود؟
ابتدا لباس مخصوص یا گان را می پوشید سپس توسط تکنسین سه عدد برچسب مخصوص نوار قلب روی قفسه سینه ی شما چسبانده می شود. (جهت ثبت نوار قلب) در آقایان ممکن است لازم باشد قسمتی از موی قفسه ی سینه تراشیده شود.سپس توسط پرستار یا تکنسین یک راه وریدی (آنژیوکت) در دست شما تعبیه می شود.
که ماده حاجب و دارو های مورد نیاز را می توان از این طریق تجویز کرد. در صورتی که در زمان انجام سی تی آنژیو قلب، ضربان شما بالا باشد، داروهای کاهنده ضربان برای شما تجویز خواهد شد. برای گشاد کردن عروق قلب و تهیه تصاویر بهتر، معمولا نیتروگلسیرین تجویز می شود، که می تواند به صورت قرص یا اسپری زیر زبانی باشد. و یا گاها به صورت برچسب روی پوست چسبانده می شود.
وقتی که روی تخت دراز می کشید از شما درخواست می شود که حین انجام تست، دست های خود را بالای سر خود قرار داده و دراز کنید. که این امر منجر به تهیه ی تصاویر با کیفیت بهتر می شود.
سپس تخت وارد تونل کوچک وسط دستگاه شده و تصویربرداری شروع می شود. در حین انجام تست از شما خواسته می شود که نفس خود را در سینه حبس کنید. هر حرکتی حتی نفس کشیدن، می تواند منجر به مخدوش کردن تصاویر شود. اگر توانایی نگه داشتن نفس خود برای حدود 10 تا 15 ثانیه را ندارید به پزشک خود اطلاع دهید.
وقتی که تست تمام شد، از شما خواسته می شود تا منتظر بمانید تا تصاویر گرفته شده توسط تکنسین چک شود و در صورتی که کیفیت قابل قبولی داشته باشند، تست به اتمام می رسد. آنژیوکت، قبل از اینکه به خانه بروید از دست شما خارج می شود. با در نظر گرفتن تمامی مراحل از قبیل آماده سازی، معمولا این تست حدود 15 دقیقه طول می کشد.
مگر اینکه در زمان انجام تست ضربان بالایی داشته باشید و همانطور که ذکر شد، لازم است دارو کاهنده ضربان قلب، به شما تجویز شود و زمانی طول خواهد کشید تا دارو اثر کرده و ضربان قلب شما به میزان مناسبی کاهش یابد.
مزایا و خطرات سی تی آنژیو چیست؟
مزایا
- سی تی انژیوگرافی یک تست غیرتهاجمی بوده و گاها می تواند به عنوان جایگزین آنژیوگرافی که یک روش تهاجمی هست استفاده شود.
- از مزایای دیگر سی تی آنژیو امکان بررسی استخوان ها و بافت های نرم موجود در قفسه سینه می باشد.
- یک روش سریع و آسان می باشد.
- برخلاف ام آر آی، سی تی آنژیوگرافی را می توان در افرادی که ضربان ساز مصنوعی یا سایر وسایل پزشکی که از قبل در بدن بیمار کاشته شده اند انجام داد.
- بعد از انجام سی تی آنژیو هیچ اشعه ایی در بدن شما باقی نمی ماند.
- اشعه ایکس تابیده شده اغلب نباید عوارض حادی داشته باشد.
خطرات:
- در بیمارانی که سابقه ی بیماری کلیوی دارند، ممکن است ماده حاجب منجر به بدتر شدن عملکرد کلیه شود، لذا اغلب قبل از انجام سی تی آنژیو آزمایش خون جهت بررسی عملکرد کلیه درخواست می شود.
- اگر ماده حاجب از محل آنژیوکت به بافت اطراف نشت کند، می تواند منجر به ایجاد درد و آسیب به بافت های اطراف شود. لذا در صورت احساس درد در محل تزریق به تکنسین اطلاع دهید.
- همیشه احتمال کمی برای بروز سرطان در موارد مواجهه با اشعه ایکس وجود دارد. هر چند میزان اشعه در این روش زیاد نبوده و محاسن تشخیص دقیق بیماری به خطرات کم آن می چربد.
- در افراد باردار نباید از این روش استفاده شود فقط در موارد خاص با صلاحدید پزشک.
- 24 ساعت بعد از آنژیو بهتر است از شیردهی خودداری شود.
- ریسک واکنش بسیار شدید به ماده حاجب حاوی ید کم است و مراکز تصویربرداری در صورت بروز این واکنش، آمادگی لازم جهت درمان را دارند.
محدودیت های سی تی آنژیوگرافی چیست؟
بیمارانی که وزن بالایی دارند، ممکن است محدودیت برای انجام سی تی آنژیو داشته باشند. بسته به نوع دستگاه (معمولا افراد بالای 130 کلیوگرم). بیمارانی که ریتم قلبی نامنظم دارند به علت کیفیت بد تصاویر، کاندید مناسبی برای سی تی آنژیوگرافی نیستند. برخلاف آنژیوگرافی که در صورت تشخیص تنگی در عروق در همان زمان، می توان تنگی را باز کرد (آنژیوپلاستی). اگر تنگی در سیتی آنژیو تشخیص داده شود، نمی توان در همان زمان آن را درمان کرد.
لذا در بیمارانی که ریسک بالای ابتلا به بیماری عروق کرونر را دارند و از این لحاظ پر خطر محسوب می شوند، بهتر است از اول آنژیوگرافی برای آنها انجام شود تا در صورت وجود تنگی، در همان زمان تحت درمان (آنژیوپلاستی) قرار گیرند.
در صورتی که میزان رسوب کلسیم در جداره عروق زیاد باشد، تفسیر تصاویر به دست آمده در سی تی آنژیوگرافی دشوار بوده و گاهاً از دقت کافی برخوردار نیست، مشکلی که معمولا در افراد مسن دیده می شود.